Në orët e para pas çdo deklarate të Edi Ramës, një pjesë e madhe e mediave shqiptare nisin garën për ta cituar, për ta ngritur në piedestal, për ta paraqitur si “vizionar”. E njëjta gjë ndodhi edhe me njoftimin e fundit për “portën digjitale” në Aeroportin “Nënë Tereza”, një projekt që, sipas kryeministrit, do ta bëjë Shqipërinë “të parin vend në Europë ku nuk do të ketë më kontroll pasaporte”.
Të njëjtat media që kurrë nuk publikojnë një investigim për tenderat e qeverisë, që fshijnë lajme sapo preken interesat e reklamuesve të tyre oligarkë, dolën njëzëri me të njëjtin titull, të njëjtën fjali, të njëjtin entuziazëm të sforcuar. Dhe si gjithmonë, askush nuk pyeti: kush e menaxhon këtë teknologji, kush do të ruajë të dhënat biometrike dhe a mund t’i besohet një shteti që nuk ka arritur të mbrojë as pagat e punonjësve të vet?
Në Shqipërinë e oligarkëve mediatikë, ku pushteti politik dhe ai ekonomik përzihen në çdo frekuencë, kjo formë e “raportimit” është kthyer në praktikë të përditshme. Lajmet që do të duhej të ngjallnin debat publik, kthehen në buletine reklamuese për pushtetin. Në vend të analizës, prodhohet dekor. Në vend të gazetarisë, bëhet marketing politik. Dhe në çdo rast ku qeveria shpall një “epokë të re”, mjafton të shohësh se cilat media e shpërndajnë euforinë për të kuptuar se pas çdo premtimi teknologjik qëndron një kontratë publiciteti, një klientelë, një lidhje që blen heshtjen.
Në këtë sfond, “porta digjitale” e Rinasit është një eksperiment politik mbi besimin e qytetarit ndaj një shteti që e ka humbur çdo kredibilitet për ruajtjen e privatësisë. Kryeministri e paraqiti si “bekim të teknologjisë” që do ta lidhë fytyrën e udhëtarit me biletën dhe të dhënat e tij personale. Por kujt i shërben ky “bekim”, në një vend që ka provuar në mënyrën më brutale se sa e brishtë është mbrojtja e të dhënave?
Në dhjetor të vitit 2021, Shqipëria përjetoi rrjedhjen më të madhe të informacionit në historinë e saj: paga, numra identiteti dhe të dhëna sensitive të 637 mijë qytetarëve u publikuan publikisht, në faqe interneti që qeveria i mbylli pasi ishte tepër vonë. Vetëm pak muaj më vonë, në prill 2022, u publikua edhe databaza famëkeqe e “patronazhistëve” me 910 mijë emra, adresa dhe preferenca politike të qytetarëve shqiptarë, të përdorura për qëllime elektorale. Të dyja rastet ishin dëshmi se shteti shqiptar nuk ka kapacitete, as vullnet, për të mbrojtur identitetin digjital të popullsisë.
Sot, ky i njëjti shtet kërkon që qytetari t’i besojë fytyrën. Jo më vetëm një kartë identiteti, por gjithë imazhin biometrik, që do të lidhet elektronikisht me çdo dokument tjetër; nga diploma e shkollës te leja e drejtimit e deri te dosjet mjekësore. Sa më shumë të dhëna të përqendrohen në një sistem, aq më e madhe bëhet mundësia e abuzimit.
Në realitet, ajo që po përgatitet është një shtet ku çdo informacion për qytetarin ndodhet në një rrjet të vetëm të centralizuar, pa garanci ligjore, pa transparencë mbi kompanitë që do ta implementojnë sistemin dhe pa ndonjë audit të pavarur mbi sigurinë e serverëve. Dhe kjo ndodh në një vend ku serverët publikë janë të hapur, ku çdo databazë mund të shitet për pak qindra euro në rrjetet e errëta dhe ku të njëjtët pushtetarë që shesin teknologjinë si progres, e kanë përdorur informacionin si armë politike kundër qytetarëve të tyre.
Por, çfarë ndodh kur këtë teknologji e menaxhon një shtet që ka humbur të dhëna sensitive të 1.5 milion qytetarëve? Kush do ta garantojë se nesër fytyra e një pasagjeri nuk do të përfundojë në ndonjë server privat, në ndonjë vend pa ligje, siç përfunduan pagat dhe listat e votuesve? Dhe kush do të mbajë përgjegjësi kur “porta digjitale” e Ramës të bëhet porta e re e abuzimit?
Për mediat që e raportojnë këtë si “inovacion”, asnjë nga këto shqetësime nuk ekziston. Ato janë bërë pjesë e një sistemi të deformuar, ku pushteti i blen jo vetëm reklamat, por edhe fjalët, titujt dhe mënyrën si shkruhet realiteti.
Kur fytyra jote të përdoret si pasaportë për të hyrë në atdhe, mos harro se në këtë vend, dera e privatësisë është hapur prej kohësh, për këdo që di ku të kërkojë…
