Ali Ahmeti, kryetari i Bashkimit Demokratik për Integrim (BDI), ka ndërmarrë një iniciativë të gjerë diplomatike duke u drejtuar me letra zyrtare te liderët kyç shqiptarë dhe ndërkombëtarë. Shqetësimi i tij kryesor lidhet me zhvillimet e fundit në Maqedoninë e Veriut, të cilat sipas tij, kërcënojnë arritjet e Marrëveshjes së Ohrit.
Letrat u janë dërguar presidentit Bajram Begaj dhe kryeministrit Edi Rama të Shqipërisë, presidentes Vjosa Osmani dhe kryeministrit Albin Kurti të Kosovës, si dhe udhëheqësve ndërkombëtarë, përfshirë Ursula von der Leyen, Olaf Scholz, Emmanuel Macron dhe Antony Blinken.
Ahmeti identifikon tri kërcënime kryesore për stabilitetin ndëretnik: planet për shfuqizimin e Ligjit për Përdorimin e Gjuhëve, ndalimin e identifikimit etnik në institucionet shtetërore dhe formimin e një qeverie pa përfaqësim të drejtë të komuniteteve etnike.
Kryetari i BDI-së u bën thirrje udhëheqësve për veprim të koordinuar në mbrojtje të Marrëveshjes së Ohrit dhe të drejtave të shqiptarëve në Maqedoninë e Veriut, duke theksuar se këto zhvillime rrezikojnë paqen dhe stabilitetin jo vetëm në vend, por edhe në rajon.
LETRA E PLOTË:
I nderuar Z. Edi Rama,
Kryeministër i Republikës së Shqipërisë,
Ju shkruaj sot me shqetësim të thellë për zhvillimet e fundit politike dhe kushtetuese në Maqedoninë e Veriut, të cilat rrezikojnë arritjet historike të Marrëveshjes së Ohrit dhe parimet themelore të barazisë dhe paqes në shtetin tonë shumëetnik, e veçanërisht për shqiptarët e Maqedonisë së Veriut.
Planet e trishta, edhe atë çuditërisht të paralajmëruara nga Qeveria e vendit, se Gjykata Kushtetuese pritet të shfuqizojë dispozitat kryesore të Ligjit për Përdorimin e Gjuhëve, që bën gjuhën shqipe një gjuhë zyrtare të barabartë sipas Amandamentit 5 të Kushtetutës, përbëjnë një goditje të rëndë mbi Marrëveshjen e Ohrit, barazinë, harmoninë ndëretnike dhe stabilitetin në vend.
Për më tepër, vendimi i Gjykatës Kushtetuese për të ndaluar identifikimin e përkatësisë etnike të qytetarëve në institucionet shtetërore shkel parimin e të drejtave kolektive të komuniteteve etnike, dhe për rrjedhojë anulon edhe instrumentet kryesore të balancuesit dhe të mekanizmit të Badenterit, të cilët ishin në thelb të Marrëveshjes së Ohrit. Ky mekanizëm është krijuar për të garantuar të drejtat kolektive të komuniteteve etnike sipas realitetit demografik, duke siguruar një mbrojtje themelore ndaj çdo mbizotërimi. Gjykata kushtetuese duke eliminuar deklarimin e përkatësisë etnike shkel vetë Kushtetutën, ku si vlerë themelore të saj ka përfaqësimin e drejtë dhe adekuat, dhe se na kthen në gjendjen para arritjes së Marreveshjes Paqësore të Ohrit.
Së fundmi, pas zgjedhjeve të fundit, parimi themelor i Marrëveshjes së Ohrit, që kërkon formimin e një shumice politike bazuar në përfaqësimin e drejtë të komuniteteve etnike, është shkelur rëndë. Ky veprim nuk ka të bëjë vetëm me BDI-në, por prek parimin e përfaqësimit të drejtë, i garantuar nga Amandamenti 6 i Kushtetutës së Maqedonisë së Veriut, dhe qëndron si një mekanizëm mbrojtës për të parandaluar mbizotërimin e shumicës ndaj joshumicës.
Këto tre goditje të mëdha ndaj themeleve të Marrëveshjes së Ohrit përbëjnë një kërcënim serioz për paqen, stabilitetin, harmoninë ndëretnike dhe demokracinë multietnike në Maqedoninë e Veriut. Këto nuk janë thjesht çështje të brendshme politike, por kanë pasoja të rënda për rajonin dhe për stabilitetin e tij. Këto ndërhyrje kërcënojnë të zhdukë elementet kyçe të paqes dhe të barazisë, duke na kthyer në kushtet e para vitit 2001, që ishin shkaktarët e krizës dhe luftës së atij viti.
Në këtë moment kritik, ju bëj thirrje për veprim të përbashkët dhe të vendosur për të mbrojtur arritjet e Marrëveshjes së Ohrit dhe të drejtat e garantuara të shqiptarëve. Angazhimi juaj për të sensibilizuar partnerët ndërkombëtarë dhe institucionet relevante për këtë krizë kushtetuese dhe politike është i domosdoshëm.
Ju falënderoj për përkushtimin tuaj të palodhshëm ndaj çështjeve shqiptare dhe stabilitetit të rajonit.
Me nderime të larta dhe respekt,
Ali Ahmeti
Kryetar i Bashkimit Demokratik për Integrim
