Një nga monumentet më të çmuara arkeologjike dhe historike të bregdetit shqiptar, Shpella e Spilës në Himarë, e njohur si “Shpella e Odiseut”, po shkatërrohet nga ndërtime të paligjshme dhe përdorime private. E shpallur Monument Kulture i Kategorisë së Parë, shpella po përballet me betonizim dhe mbetje inerte, duke humbur gradualisht vlerat e saj unike.
Historiani Auron Tare ka reaguar publikisht duke e cilësuar këtë një akt të turpshëm dhe të dëmshëm për trashëgiminë kombëtare dhe turizmin kulturor. Ai ka publikuar pamjet e filmuar nga qytetarë të Himarës, ku shihet se rrugët natyrore të hyrjes janë bllokuar me materiale ndërtimi, ndërsa brenda janë vendosur tubacione për ujëra të zeza dhe mbetje inerte.
Sipas denoncimeve, disa familje vendase pretendojnë pronësinë e zonës dhe kanë nisur ndërtimet pa leje, duke shndërruar hyrjet e shpellës në lavazh dhe parking. Pjesa e brendshme e zgafellave të saj po përgatitet për shfrytëzim komercial, duke rrezikuar zhdukjen e gjurmëve antike që ajo ruan prej mijëra vitesh.
Qytetarët e Himarës kanë tentuar të ndalojnë kamionët që shkarkonin rërë dhe inerte, por thonë se reagimet e tyre pranë Bashkisë dhe institucioneve shtetërore kanë mbetur pa përgjigje. Madje, tabela që shënon statusin e shpellës si monument kulture është mbuluar nga shkurret, duke e lënë zonën pa mbrojtje institucionale.
Shpella e Odiseut përmendet në studime mbi epokën homerike dhe ruan artefakte të rralla që dëshmojnë për jetën e hershme në këtë rajon të Ballkanit. Vitet më parë ajo u bë simbol kulturor edhe falë vizitës së aktorit Bekim Fehmiu, i cili interpretoi Odiseun në kinematografi dhe lidhi shpellën me trashëgiminë mitologjike dhe artistike të Shqipërisë.
Ky akt shkatërrues rrezikon të fshijë përgjithmonë një pjesë të historisë dhe kulturës kombëtare, duke e kthyer një pasuri të çmuar arkeologjike në një hapësirë private betoni.