Nga ora 7:00 e mëngjesit deri në 23:00 të mbrëmjes së sotme, si dhe nesër deri në orën 15:00, rreth 51.3 milionë qytetarë italianë janë thirrur të votojnë për pesë referendume që prekin drejtpërdrejt legjislacionin e punës dhe çështjen e shtetësisë për emigrantët.
Katër nga pyetjet referendare lidhen me të drejtat dhe mbrojtjen e punonjësve, ndërsa e pesta prek mundësinë e reduktimit të periudhës së qëndrimit për emigrantët jo-BE që kërkojnë shtetësinë italiane, nga dhjetë në pesë vjet.
Ja për çfarë votohen konkretisht:
1. Rikthimi në punë në rast pushimi të padrejtë – Propozohet që punëdhënësit të mos kufizohen vetëm në kompensim financiar, por të detyrohen të rikthejnë punonjësit në detyrë.
2. Kufizimi i kompensimit në firmat e vogla – Kërkohet heqja e tavanit maksimal prej gjashtë pagash në rast pushimi pa arsye në kompanitë me më pak se 15 punonjës.
3. Përcaktimi i detajuar i kushteve për kontratat afatshkurtra – Kërkohet më shumë qartësi për rolet dhe detyrat në kontratat deri në 12 muaj.
4. Përgjegjësia e kompanive në rast aksidentesh me palë të treta – Synohet që kompanitë të mbajnë përgjegjësi të drejtpërdrejtë për dëmet që ndodhin përmes nënkontraktorëve.
5. Reduktimi i kohës për aplikim për shtetësi italiane – Propozohet që emigrantët që punojnë në Itali të mund të aplikojnë pas pesë vitesh, në vend të dhjetë.
Në koalicionin qeverisës, Vëllezërit e Italisë, Lidhja dhe Forza Italia kanë rekomanduar abstenim, me qëllim që të mos arrihet kuorumi për vlefshmëri. Kryeministrja Giorgia Meloni votoi, por nuk tërhoqi fletët e votimit, si një formë demonstrative e qëndrimit të saj.
Nga ana tjetër, partitë kryesore të opozitës, Partia Demokratike, Lëvizja Pesë Yje dhe aleanca e Majtës Italiane me të Gjelbrit, mbështesin një “Po” në të katër çështjet e punës.
Lidhur me referendumin për shtetësinë, Lëvizja Pesë Yje i ka lënë votuesit të vendosin sipas ndërgjegjes së tyre.
Për të qenë të vlefshëm, referendumet duhet të kapërcejnë pragun e pjesëmarrjes prej 50% + 1 të votuesve.
Kjo është historikisht e vështirë, në 25 vitet e fundit, vetëm në vitin 2011 ky kuorum u arrit, kur qytetarët votuan për ruajtjen e natyrës publike të ujit dhe kundër energjisë bërthamore.
Përballë temperaturave të larta dhe interesit të ulët, opozita e qendrës së majtë ka vendosur si objektiv minimal që të dalin në votime të paktën 12.5 milionë qytetarë, shifra që përfaqëson bazën elektorale të koalicionit konservator në zgjedhjet parlamentare të 2022-shit.
Sidoqoftë, burime nga kabineti i Melonit theksojnë se pjesëmarrja në referendum nuk mund të krahasohet me zgjedhjet parlamentare, pasi karakteri i tyre është ndryshe dhe angazhimi i qytetarëve më selektiv.