Bashkimi Evropian ka konfirmuar se vendosi kontrollin e eksportit në vaksinat e koronavirusit të bëra nga kompanitë e vendeve të BE.
I ashtuquajturi mekanizëm i transparencës u jep vendeve të BE kompetenca për të refuzuar autorizimin për eksportet e vaksinave nëse kompania që i bën ato nuk ka respektuar kontratat ekzistuese me BE.
“Mbrojtja dhe siguria e qytetarëve tanë është një përparësi dhe sfidat me të cilat përballemi tani nuk na linin zgjidhje tjetër veçse të vepronim,” tha Komisioni Evropian.
Kontrollet do të prekin rreth 100 vende të botës – përfshirë Mbretërinë e Bashkuar, SH.B.A., Kanada dhe Australi , duke përfshirë kombet më të varfra.
BE këmbëngul se kontrollet e saj janë një skemë e përkohshme, jo një ndalim eksporti. Por Organizata Botërore e Shëndetësisë është midis atyre që kritikojnë këtë veprim, duke thënë se kjo mund të ketë një efekt goditës në të gjithë botën.
Pse po ndodh kjo tani?
Lajmi vjen nga BE pas një mosmarrëveshje shumë publike me prodhuesin e ilaçeve AstraZeneca mbi furnizimet dhe nën presionin në rritje mbi ritmin e ngadaltë të shpërndarjes së vaksinave.
Më herët të premten, Komisioni bëri publike një kontratë konfidenciale me AstraZeneca, në Mbretërinë e Bashkuar mbi vaksinën e Oksfordit, për të mbështetur argumentin e saj se firma nuk ka arritur të përmbushë premtimet e saj për t’i dhënë BE-së furnizimet.
Sipas rregullit të ri, firmat e vaksinave do të duhet të kërkojnë leje përpara se të furnizojnë doza jashtë BE-së. 27 vendet e tij anëtare do të jenë në gjendje të verifikojnë aplikacionet e eksportit.
Vaksinat e prodhuara nga Pfizer në Belgjikë aktualisht eksportohen në Mbretërinë e Bashkuar dhe BE insiston që një pjesë nga vaksinat AstraZeneca të prodhuara në Angli janë të destinuara sipas kontratës për qytetarët e BE.
BE është gjithashtu në një mosmarrëveshje furnizimi me Pfizer, e cila do të sjellë më pak se vëllimi i vaksinave të kontraktuara për BE deri në fund të marsit. Pfizer thotë se arsyeja për këtë është zgjerimi urgjent i objektit të saj në Puurs, Belgjikë.
Mungesa e AstraZeneca në BE pritet të jetë rreth 60% në tremujorin e parë të 2021.
Ndërsa njoftoi kontrollet e eksportit, rregullatori i ilaçeve të BE-së, EMA, dha autorizimin që vaksina AstraZeneca të përdoret në moshën mbi 18 vjeç.
Kush përjashtohet nga ndalimi i eksportit?
BE po lejon rreth 92 përjashtime nga regjimi i kontrollit të eksportit, përfshirë: dhurimet e vaksinave për Covax, skema globale për të ndihmuar vendet e varfra; dhe eksportet në Zvicër, vendet në Ballkanin perëndimor, Norvegjinë dhe Afrikën e Veriut. Vende të tjera mesdhetare si Libani dhe Izraeli janë gjithashtu të përjashtuar.
Duke shpjeguar masat e eksportit, Komisionerja e Shëndetësisë e BE, Stella Kyriakides i tha një konference shtypi se ata do të siguronin që të gjithë qytetarët e BE të kishin akses në vaksinat dhe që të gjitha palët të luanin sipas rregullave.
“Kjo qasje është ndërtuar mbi besimin, transparencën dhe përgjegjësinë,” tha ajo.
“Angazhimet duhet të mbahen dhe marrëveshjet janë të detyrueshme. Marrëveshjet e blerjes paraprake duhet të respektohen.
Sot, ne kemi zhvilluar një sistem i cili do të na lejojë të dimë, nëse vaksinat eksportohen nga BE. Kjo transparencë e shtuar do të vijë gjithashtu me një përgjegjësi që BE të autorizojë, me vendet tona anëtare, këto eksporte të vaksinave.”
Më vonë të premten në mbrëmje, Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen tha se MB dhe BE kishin “rënë dakord mbi parimin që nuk duhet të ketë kufizime në eksportin e vaksinave nga kompanitë ku ata janë duke përmbushur përgjegjësitë kontraktuale”.
Ajo tha se rikthimi erdhi pas “bisedimeve konstruktive” me Kryeministrin e Mbretërisë së Bashkuar Boris Johnson në të cilin ai kishte shprehur “shqetësime të mëdha” në lidhje me planin fillestar. BE ka ndryshuar vendimin e saj për të anuluar përkohësisht një pjesë të marrëveshjes Brexit mes një mosmarrëveshje të vazhdueshme mbi furnizimet e vaksinave Covid në vendet e bllokut. /Gazetareforma.com/
