Duket se në një pjesë të mirë të vende, situata nga koronavirusi po përmirësohet dhe pak nga pak njerëzit po i kthehen jetës, sigurisht duke patur parasysh se virusi është mes tyre.
Protokollet e sjelljes janë të shumta, teksa shpresat janë tek krijimi i vaksinës që do i jepte fund luftës me armikun e padukshëm.
Por ekziston një mundësi tjetër, më e keqja: që asnjë vaksinë të mos zhvillohet kurrë, shkruan CNN.
Në vend që të zhdukin Covid-19, shoqëritë mund të mësojnë të jetojnë me të, qytetet do të hapen ngadalë dhe disa liri do të kthehen, nëse ndiqen rekomandimet e ekspertëve, teksa testimi dhe gjurmimi i rasteve do të bëhen pjesë e jetës sonë në një afat të shkurtër, por në shumë vende, një udhëzim i papritur për tu izoluar mund të vijë në çdo kohë.
Trajtimet mund të zhvillohen – por shpërthimet e sëmundjes mund të ndodhin ende çdo vit, dhe numri i përgjithshëm i vdekjeve do të vazhdojë të jetë i lartë.
Kjo është një hipotezë që nuk ngrihet publikisht nga politikanët, të cilët flasin me optimizëm për krijimin e një vaksine, megjithatë shumë ekspertë mendojnë edhe anën tjetër- sepse kjo ka ndodhur më parë. Disa herë.
“Ka disa viruse që ne ende nuk kemi vaksina kundër”, thotë doktor David Nabarro, një profesor i shëndetit global në Imperial College London, i cili gjithashtu shërben si një i dërguar i veçantë i Organizatës Botërore të Shëndetit në Covid-19. “Ne nuk mund të bëjmë një supozim absolut se një vaksinë do të shfaqet fare, ose nëse shfaqet, nëse do t’i kalojë të gjitha testet e efikasitetit dhe sigurisë. Kështu, është thelbësore që të gjitha shoqëritë kudo të vendosen në një pozicion, që të jenë në gjendje të mbrohen kundër koronavirusit si një kërcënim i vazhdueshëm, dhe të jenë në gjendje t’ia dalin në jetën shoqërore dhe aktivitetin ekonomik me virusin në mesin tonë.”
Shumica e ekspertëve janë të sigurtë se vaksina kundër Covid-19 do të krijohet sepse, ndryshe nga sëmundjet e mëparshme si HIV dhe malarja, koronavirusi nuk pëson mutacione me shpejtësi.
Shumë prej tyre, duke përfshirë drejtorin e Institutit Kombëtar të Alergjisë dhe Sëmundjeve Infektive, Dr. Anthony Fauci, mendojnë se mund të krijohet brenda një viti deri në 18 muaj, ndërsa të tjerë, si Zyrtari Kryesor i Mjekësisë në Angli, Chris Whitty, mendojnë se do nevojitet më shumë kohë.
Nëse vaksina krijohet dhe shpërndahet për 18 muaj në të gjithë botën, kjo do ishte një ndodhi historike.
“Asnjëherë nuk kemi përshpejtuar një vaksinë në një vit deri në 18 muaj,” ka thënë për CNN Dr. Peter Hotez, dekani i Shkollës Kombëtare të Mjekësisë Tropikale në Baylor College of Medicine në Houston. “Nuk do të thotë se është e pamundur, por do të jetë një arritje heroike. Ne kemi nevojë për planin A, dhe një plan B”, thotë ai.
Por, çfarë mund të ndodhë nëse vaksina s’ka efekt?
Në 1984, sekretarja e Shëndetit dhe Shërbimeve Njerëzore e SHBA Margaret Heckler njoftoi në një konferencë për shtyp në Uashington, se shkencëtarët kishin identifikuar me sukses virusin që më vonë u bë i njohur si HIV – dhe parashikoi që një vaksinë parandaluese do të ishte e gatshme për testim në dy vjet.
Pas gati katër dekada dhe 32 milionë vdekjeve, bota është ende në pritje të një vaksine HIV.
Në 1997, presidenti Bill Klinton sfidoi SHBA që të krijonte një vaksinë brenda një dekade, teksa shkencëtarët thanë se iu duheshin ende rreth 10 vite.
Vështirësitë në gjetjen e një vaksine filluan me vetë natyrën e HIV / AIDS.
“Ai është në gjendje të ndryshojë veten nga një vit në tjetrin, kështu që infeksioni natyror ose imunizimi i vitit të kaluar nuk ju infekton vitin tjetër. HIV e bën atë gjatë një infeksioni të vetëm,” shpjegon Paul Offit, një pediatër dhe specialist i sëmundjes infektive të cilët bashkë-shpikën vaksinën e rotavirusit.
Megjithatë, HIV paraqet vështirësi shumë të mëdha që Covid-19 fatmirësisht nuk i ka, duke i bërë ekspertët përgjithësisht më optimistë për gjetjen e një vaksine.
Por ka pasur sëmundje të tjera që kanë vënë në vështirësi shkencëtarët, pasi në mënyrë të ngjashme, ka qenë shumë e vështirë të zhvillohen vaksina për rinoviruset dhe adenoviruset e zakonshme – të cilat, si koronaviruset, mund të shkaktojnë simptoma si i ftohti.
“Ju keni shpresa të mëdha, dhe pastaj shpresat tuaja janë ndërprerë,” thotë Nabarro, duke përshkruar procesin e ngadaltë dhe të dhimbshëm të zhvillimit të një vaksine. “Ne kemi të bëjmë me sisteme biologjike, nuk kemi të bëjmë me sisteme mekanike. Kjo vërtet varet aq shumë nga sa reagon trupi”.
Plani B
Nëse i njëjti skenar përsëritet edhe me vakinën e Covid-19, virusi mund të mbetet mes nesh për shumë vite.
“HIV, ne kemi qenë në gjendje ta bëjmë atë një sëmundje kronike me antiviralë. Ne kemi bërë atë që gjithmonë kemi shpresuar të bëjmë me kancerin,” thotë Offit.
Një numër trajtimesh po testohen për Covid-19, pasi shkencëtarët po kërkojnë një Plan B paralelisht me idetë se vaksina nuk do krijohet.
Shkencëtarët po shohin remdesivirin, ilaçin kundër Ebolas si mundësi, ndërsa trajtimet në plazmën e gjakut gjithashtu po hulumtohen.
Hydroxychloroquine, i paraqitur si një zbulim i presidentit amerikan Donald Trump, nuk funksionuar në pacientë shumë të sëmurë, andaj nuk mund të merret për bazë.
Administrata e Ushqimit dhe Barnave e Sh.B.A.-së ika thënë për CNN se është në bisedime për të vënë në dispozicion të pacientëve remdesivirin pas shenjave pozitive që mund të ndihmojë në shërimin nga koronavirusi.
Efektet pozitive të një trajtimi të suksesshëm do të ndjeheshin gjerësisht.
Por, si do jetë jeta jonë nëse vaksina kundër Covid-19 nuk krijohet kurrë?
Nëse nuk mund të prodhohet një vaksinë, jeta nuk do të jetë siç është tani, por as nuk mund të kthehet shpejt në normalitet.
“Bllokimi nuk është i qëndrueshëm ekonomikisht, dhe ndoshta as politikisht”, thotë Neal. “Kështu që ne kemi nevojë për gjëra të tjera për ta kontrolluar atë.”
Kjo do të thotë që, ndërsa vendet fillojnë të zvarriten nga paralizat e tyre, ekspertët do të shtyjnë qeveritë të zbatojnë një mënyrë të re të vështirë për të jetuar dhe bashkëvepruar për të blerë kohën e botës në muaj, vite ose dekada, derisa Covid-19 mund të eliminohet nga një vaksinë .
“Padyshim është thelbësore të punosh për të qenë i gatshëm të jetosh me Covid,” thotë Nabarro. Ai bën thirrje për një “kontratë sociale” të re, në të cilën qytetarët në çdo vend, ndërsa fillojnë të fillojnë për jetën e tyre normale, marrin përgjegjësinë personale për tu izoluar nëse tregojnë simptoma ose vijnë në kontakt me një rast të mundshëm Covid-19.
Ekspertët parashikojnë gjithashtu një ndryshim të përhershëm në rregullat e punës në distancë dhe me punën nga shtëpia, të paktën në disa ditë të javës, duke u bërë një mënyrë standarde e jetës.
Kompanitë pritet të marrin masa në mënyrë që zyrat të mos jenë kurrë të plota.
“Kjo duhet të bëhet një mënyrë e sjelljes që ne të gjithë i atribuojmë përgjegjësisë personale … duke i trajtuar ata që janë të izoluar si heronj “, thotë Nabarro. “Një pakt kolektiv për mbijetesë dhe mirëqenie përballë kërcënimit të virusit.Do të jetë e vështirë të bëhet në kombet më të varfra,” shton ai, kështu që gjetja e mënyrave për të mbështetur vendet në zhvillim do të bëhet “veçanërisht e ndërlikuar politikisht, por edhe shumë e rëndësishme”. Ai citon vendbanimet e refugjatëve dhe migrantëve si zonat me shqetësim veçanërisht të lartë. Në afat të shkurtër, Nabarro thotë se një program i gjerë i testimit dhe gjurmimit të kontaktit do të duhej të zbatohej për të lejuar që jeta të funksionojë së bashku me Covid-19.”
Kufizimet ka shumë të ngjarë të kthehen gjatë dimrit, pasi sulmet e Covid-19 mund të ndodhin çdo dimër derisa të krijohet një vaksinë dhe bllokimet, shumë prej të cilave janë në proces lehtësimi gradualisht, mund të kthehen në çdo moment.
“Kohë pas kohe do të ketë shpërthime, lëvizja do të jetë e kufizuar – dhe kjo mund të zbatohet për pjesë të një vendi, ose madje mund të zbatohet për një vend të tërë,” thotë Nabarro.
Sa më shumë kohë kalon, aq më imponuese bëhet perspektiva e debatuar ashpër e imunitetit të tufës – e arritur kur shumica e një popullate të caktuar, rreth 70% deri 90%, bëhet imune ndaj një sëmundje infektive.
Të gjitha këto parashikime tundohen nga një besim i përgjithshëm se një vaksinë, përfundimisht, do të zhvillohet.
“Unë mendoj se do të ketë vaksinë – ka shumë para, ka shumë interes dhe objektivi është i qartë,” thotë Offit.
