Parlamenti ukrainas ka miratuar një ligj të ri që kufizon ndjeshëm pavarësinë e dy prej institucioneve më të rëndësishme kundër korrupsionit në vend: Byrosë Kombëtare të Ukrainës Kundër Korrupsionit dhe Zyrës së Prokurorit të Specializuar Kundër Korrupsionit.
Vendimi është parë nga vëzhguesit si një hap prapa në luftën ndaj korrupsionit dhe ka shkaktuar reagime të forta nga shoqëria civile dhe partnerët ndërkombëtarë të Ukrainës.
Ligji i ri, i propozuar nga partia në pushtet “Shërbëtorët e Popullit”, e cila drejtohet nga presidenti Volodymyr Zelensky, u votua nga 263 deputetë në një parlament prej 450 vendesh. Ai i jep Prokurorit të Përgjithshëm autoritetin për të drejtuar në mënyrë efektive SAPO-n, duke i hequr kompetencat udhëheqësit aktual të kësaj strukture.
Gjithashtu, Prokurori i Përgjithshëm mund të mbyllë njëanshmërisht çështje që përfshijnë zyrtarë të nivelit të lartë dhe të transferojë hetime të NABU-së tek agjenci të tjera, duke vënë në pikëpyetje integritetin e ndjekjes penale në rastet korruptive.
Transparency International Ukraina reagoi menjëherë, duke e quajtur vendimin “një goditje ndaj një prej arritjeve më të mëdha që nga Revolucioni i Dinjitetit”. Sipas tyre, ligji minon besimin e partnerëve ndërkombëtarë dhe rrezikon të prishë strukturat e ndërtuara me shumë përpjekje për të luftuar korrupsionin.
“E vetmja mënyrë për të shmangur këtë dëm është që presidenti Zelensky të vendosë veton. Në të kundërt, ai do të mbajë përgjegjësi të përbashkët me Parlamentin për këtë prishje të infrastrukturës kundër korrupsionit”, thuhet në deklaratën e organizatës.
Ky zhvillim vjen në një kohë kur NABU është përballur me presione të shtuara. Më 21 korrik, Shërbimi i Sigurisë së Ukrainës (SBU) arrestoi dy zyrtarë të kësaj agjencie – një për spiunazh në favor të Rusisë dhe një tjetër për lidhje të dyshimta biznesi me entitete ruse.
Po ashtu, SBU ndërmori një sërë bastisjesh ndaj punonjësve të NABU-së, të cilat sipas Transparency International, janë pjesë e një “fushate presioni të koordinuar”.
NABU reagoi duke thënë se operacionet e SBU-së shkuan përtej shqetësimeve legjitime të sigurisë dhe përfshinë edhe çështje të parëndësishme, si shkelje të trafikut të ndodhura vite më parë.
Ambasadorët e vendeve të G7-ës në Kiev shprehën shqetësim serioz lidhur me zhvillimet e fundit dhe u takuan me drejtuesit e NABU-së, duke paralajmëruar se çështja do të diskutohet në nivelet më të larta të qeverisë ukrainase.
Situata e krijuar ka ringjallur frikën e rikthimit të ndikimeve politike në sistemin e drejtësisë dhe dështimit për të ndërtuar institucione të forta, transparente dhe të llogaridhënëse, një nga kushtet kryesore për integrimin e Ukrainës në Bashkimin Evropian.
