Përhapja e shpejtë e një varianti të ri të koronavirusit është bërë shkak për futjen e rregullave të rrepta të nivelit të katërt për miliona njerëz. Kufizime më të ashpra gjatë Krishtlindjeve në Angli, Skoci dhe Uells dhe vendet e tjera që rrethojnë Mbretërinë e Bashkuar në një ndalim të udhëtimit.
Atëherë, si shpjegohet ekzistenca e formës jo të zakonshme të virusit në pjesë të ndryshme Anglisë për disa muaj?
Këshilltarët e qeverisë besojnë se infeksioni që vjen nga virusi i ri është më i aftë të transmetojë sesa variantet e tjera. E gjithë puna është në një fazë të hershme, përmban pasiguri të mëdha dhe një listë të gjatë të pyetjeve pa përgjigje.
Siç është shkruar më parë, viruset mutohen gjatë gjithë kohës dhe është jetike të mbash një fokus për të dalluar nëse sjellja e virusit po ndryshon.
Pse po shqetëson kjo variant?
Tri gjëra po vijnë së bashku që do të thotë se duhet të kemi vëmendjen:
Po zëvendësohen me shpejtësi versionet e tjera të virusit Covid. Ka mutacione që prekin një pjesë të virusit që ka të ngjarë të jetë e rëndësishme. Disa nga ato mutacione tashmë janë parë në laborator duke të rritur aftësinë e virusit për të infektuar qelizat.
Të gjitha këto bashkohen për të shpjeguar një rast për një virus që mund të përhapet më lehtë.
Sidoqoftë, ne nuk kemi siguri absolute, i thanë ekspertët BBC-së. Përhapjet e reja mund të bëhen më të zakonshme thjesht duke qenë në vendin e duhur në kohën e duhur – të tilla si Londra, ku janë marrë masa kufizuese të nivelit të fundit.
“Kërkohen eksperimente laboratorike, por a doni të prisni javë ose muaj për të parë rezultatet dhe për të marrë masa për të kufizuar përhapjen? Ndoshta jo në këto rrethana,” i tha BBC-së Prof Nick Loman, nga Konsorciumi Covid-19 Genomics në Mbretërinë e Bashkuar.
Sa më shpejt po përhapet?
Ky tip i ri Covid u zbulua për herë të parë në shtator. Në nëntor, rreth një e katërta e rasteve në Londër ishin varianti i ri. Kjo arriti gati dy të tretat e rasteve në mes të dhjetorit.
Matematikanë kanë përdorur formulat për llogaritjen e përhapjes së varianteve të ndryshme të Covid në një përpjekje për të llogaritur se sa avantazh mund të ketë virusi.
Shifra e përmendur nga Kryeministri Boris Johnson ishte se varianti mund të jetë deri në 70% më i transmetueshëm. Ai tha se kjo mund të jetë duke rritur numrin R – që tregon nëse një epidemi po rritet ose zvogëlohet – me 0.4.
Ky numër 70% u shfaq të premten në një prezantim nga Dr Erik Volz, nga Imperial College London.
Gjatë fjalimit ai tha: “Në fakt, me të vërtetë është shumë herët për të thënë … por nga ajo që ne shohim deri më tani ajo po rritet shumë shpejt, po rritet më shpejt sesa varianti i mëparshëm i Covid. Pra, është e rëndësishme të mbahet parasysh ky fakt”.
Shkencëtarët, puna e të cilëve nuk është ende publike, i thanë BBC-së shifra shumë më të larta dhe shumë më të ulëta se 70% të rrezikshmërisë.
Sa është përhapur?
Mendohet se varianti u shfaq në një pacient në Mbretërinë e Bashkuar ose është importuar nga një vend me një aftësi më të ulët për të monitoruar mutacionet e koronavirusit.
Varianti mund të gjendet në të gjithë Mbretërinë e Bashkuar, përveç Irlandës së Veriut, por është shumë i përqendruar në Londër, Jug-Lindje dhe Angli Lindore. Rastet diku tjetër në vend nuk duket se kanë marrë hov.
Të dhënat nga Nextstrain, i cili ka monitoruar kodet gjenetike të mostrave virale në të gjithë botën, sugjerojnë që rastet në Danimarkë dhe Australi kanë ardhur nga MB. Holanda gjithashtu ka raportuar raste.
Një variant i ngjashëm që është shfaqur në Afrikën e Jugut ndan disa tipare nga të njëjtat mutacione, por duket se nuk ka lidhje me këtë.
A ka ndodhur kjo më parë?
Po. Virusi që u zbulua për herë të parë në Wuhan, Kinë, nuk është i njëjti që do të gjeni në shumicën e botës.
Mutacioni D614G u shfaq në Evropë në shkurt dhe u bë forma mbizotëruese globale e virusit. Një tjetër, i quajtur A222V, u përhap në të gjithë Evropën dhe ishte i lidhur me pushimet verore të njerëzve në Spanjë.
Çfarë dimë për mutacionet e reja?
Një analizë fillestare e variantit të ri është botuar dhe identifikon 17 ndryshime potencialisht të rëndësishme. Ka pasur ndryshime në proteinën spike – ky është çelësi që virusi përdor për të zhbllokuar hyrjen e qelizave të trupit tonë.
Një mutacion i quajtur N501Y ndryshon pjesën më të rëndësishme të kulmit, e njohur si “fusha e lidhjes së receptorëve”.
Kjo është ajo ku piku krijon kontaktin e parë me sipërfaqen e qelizave të trupit tonë. Çdo ndryshim që e bën më të lehtë për të hyrë brenda virusit ka të ngjarë t’i japë asaj avantazh.
“Duket dhe mban erë si një përshtatje e rëndësishme”, tha Prof Loman. Mutacioni tjetër – H69 / V70- është shfaqur disa herë më parë, duke përfshirë një pjesë të të infektuarve.
Puna e Prof Ravi Gupta në Universitetin e Kembrixhit ka sugjeruar që ky mutacion rrit infektimin dyfish në eksperimentet laboratorike. Studimet nga i njëjti grup sugjerojnë që virusi i ri i bën antitrupat e gjakut të të mbijetuarve më pak efektivë në sulmin ndaj virusit.
Prof Gupta më tha: “Ky virus po rritet me shpejtësi, kjo është ajo që shqetëson qeverinë, ne jemi të shqetësuar, shumica e shkencëtarëve janë të shqetësuar.”
Nga ka ardhur?
Varianti është jashtëzakonisht i ndryshuar. Shpjegimi më i mundshëm është varianti që është shfaqur në një pacient me një sistem imunitar të dobësuar që nuk ishte në gjendje të mposhtte virusin. Në vend të kësaj, trupi i tij u bë një terren shumëzimi për virusin që të shndërrohej.
A e bën infeksionin më vdekjeprurës?
Nuk ka asnjë provë që sugjeron se po, edhe pse kjo do të duhet të monitorohet. Sidoqoftë, vetëm rritja e transmetimit do të ishte e mjaftueshme për të shkaktuar probleme për spitalet. Nëse varianti i ri do të thotë që më shumë njerëz janë infektuar më shpejt, kjo do të çonte në më shumë njerëz që kanë nevojë për trajtim spitalor.
A do të funksionojnë vaksinat kundër variantit të ri?
Sigurisht që po, ose të paktën tani për tani. Të tre vaksinat kryesore zhvillojnë një përgjigje imune kundër virusit ekzistues, prandaj lind pyetja. Vaksinat trajnojnë sistemin imunitar për të sulmuar disa pjesë të ndryshme të virusit, kështu që edhe pse një pjesë ka ndryshuar, vaksinat duhet të funksionojnë ende.
“Por nëse e lëmë virusin të shtojë më shumë mutacione, atëherë duhet të fillojmë të shqetësohemi,” tha Prof Gupta. “Ky virus është potencialisht në një rrugë për t’u shpëtuar vaksinave, ai ka bërë hapat e parë drejt kësaj.”
Paefektshëmria e vaksinave ndodh kur virusi ndryshon kështu që shmang efektin e plotë të vaksinës dhe vazhdon të infektojë njerëzit. Ky mund të jetë elementi më shqetësues i asaj që po ndodh me virusin. Ky variant i fundit tregon se virusi po vazhdon të përshtatet pasi infekton gjithnjë e më shumë prej nesh.
Një prezantim nga Prof David Robertson, nga Universiteti i Glasgow të premten, arriti në përfundimin: “Virusi ndoshta do të jetë në gjendje të gjenerojë mutantë shpëtues ndaj vaksinës”.
Kjo do të na vinte në një pozitë të ngjashme me gripin, ku vaksinat duhet të azhurnohen rregullisht. Për fat të mirë, vaksinat që kemi janë shumë të lehta për tu riparuar dhe përshtatur. /Përshtatur nga BBC/
/GazetaReforma.com/
