Të premten, Alaska do të bëhet skena e një takimi historik mes presidentit amerikan Donald Trump dhe homologut rus Vladimir Putin, ku pritet të diskutohet e ardhmja e konfliktit në Ukrainë.
Ky samit, i pari ballë për ballë mes liderëve të dy vendeve që prej qershorit 2021 kur Joe Biden dhe Putin u takuan në Gjenevë, është njoftuar nga vetë Trump në rrjetin e tij social “Truth”, duke shkaktuar menjëherë debate të ashpra në SHBA.
Ish-këshilltari për sigurinë kombëtare, John Bolton, e ka quajtur zgjedhjen e Alaskës një fitore për rusët, duke thënë se vendi i duhur për Putinin do të kishte qenë Moska.
Ndërkohë, partnerët europianë kanë kërkuar disa herë sqarime nga i dërguari special amerikan, Steve Witkoff, mbi përmbajtjen reale të propozimeve të Putinit për armëpushim.
Fillimisht u raportua se Moska ishte e gatshme të tërhiqej nga zonat në jug të Zaporizhias dhe Khersonit në këmbim të kontrollit të plotë të Donetskut, më pas u tha se bëhej fjalë vetëm për ngrirjen e vijës së frontit, ndërsa në fund rezultoi se e vetmja ofertë ishte tërheqja e njëanshme e Ukrainës nga Donetsku.
Ky propozim e bën edhe më të mprehtë çështjen territoriale, e cila mbetet nyja kryesore e pazgjidhur.
Trump ka lënë të kuptohet se SHBA mund të mbështesë një “shkëmbim territoresh”, një ide që presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky e hodhi menjëherë poshtë.
Sakaq, vendet europiane po punojnë për një kundërpropozim që riafirmon mbështetjen e plotë për Kievin. Përveç territorit, diskutimet pritet të prekin garancitë e sigurisë për Ukrainën dhe të ardhmen e aseteve ruse të ngrira. Një tjetër çështje e ndjeshme është pjesëmarrja e vetë Zelenskyt në tryezë, të cilën Putin nuk e dëshiron.
Megjithatë, Trump ka deklaruar se do të takohet me presidentin ukrainas menjëherë pas samitit dhe, sipas NBC, po shqyrton mundësinë e një takimi trepalësh në Alaska.
Nga ana e saj, Moska i ka hedhur poshtë kritikat europiane dhe ka akuzuar disa vende se po përpiqen të minojnë takimin me “provokime dhe dezinformata”.
Kirill Dmitriev, kreu i negociatorëve rusë për rifillimin e marrëdhënieve ekonomike me SHBA-në, ka paralajmëruar se kundërshtarët e procesit do të bëjnë “përpjekje titanike” për të penguar samitin.
Ky takim shënon rikthimin e Putinit në tokën amerikane pas një dekade, që prej pjesëmarrjes së tij në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së në vitin 2015. Alaska ka qenë edhe më parë skenë e bisedimeve të nivelit të lartë: në vitin 2021, Biden priti atje presidentin kinez Xi Jinping, dhe nuk përjashtohet që këtë herë vendi i takimit të jetë sërish Anchorage, por mund të zgjidhet edhe Juneau ose një resort i izoluar.
Në SHBA, ka edhe zëra që mbrojnë samitin. Sekretari i Shtetit, Marco Rubio, dikur një nga mbështetësit më të zëshëm të Kievit, ka thënë se amerikanët e kuptojnë tashmë çfarë kërkon Rusia për t’i dhënë fund luftës dhe se afrimi i palëve mund të hapë rrugën drejt një marrëveshjeje.
Në të njëjtën linjë, senatori republikan Lindsey Graham ka kujtuar se Ronald Reagan u takua me Mikhail Gorbaçovin për t’i dhënë fund Luftës së Ftohtë dhe është shprehur i bindur se, nëse Putini këmbëngul në kushte të papranueshme, Trump do të largohet nga bisedimet, ashtu siç bëri dikur Reagan.
