Nga Nello Trocchia, DOMANI
Pas marrëveshjes së nënshkruar midis Italisë dhe Shqipërisë, me një vlerë prej gati një miliard euro, për menaxhimin e emigrantëve, kryeministri shqiptar, Edi Rama, kthehet në Romë për t’u takuar me Giorgia Melonin.
Kryeministrja kishte premtuar, me një ton të prerë, se qendrat për emigrantët, të ndërtuara në tokën shqiptare, “do të funksionojnë”, por ai model ka dështuar.
Nuk është vetëm çështja e efektivitetit, për të cilën ‘Domani’ mund të zbulojë anomali të reja midis agjentëve të riatdhesuar dhe strehimeve të papërshtatshme, por edhe një temë në pjesën më të madhe të heshtur, ajo që lidhet me krimin e organizuar në atë vend.
Në heshtje shtrohet një pyetje: kujt i kemi dhënë 100 milionë euro para publike (të destinuara për mbikëqyrjen e jashtme)? Me cilin vend kemi nënshkruar një marrëveshje prej gati një miliard euro (parashikohet një shpenzim minimal prej 650 milionë euro), për pesë vjet?
Kundërshtarët e qeverisë ‘Rama’, vëzhgues ndërkombëtarë, një pjesë e së djathtës italiane, e kanë quajtur në të kaluarën e afërt Shqipërinë një narkoshtet.
A është ky përkufizim një ekzagjerim?
“Jo, përkundrazi. Grupet shqiptare filluan të trafikojnë marijuanë për të kaluar më pas te heroina, falë marrëdhënieve me mafian turke, dhe në fund te kokaina, për të cilën janë bërë ndërmjetës ndërkombëtarë. Të ardhurat nga këto veprimtari u dhanë grupeve shqiptare më shumë fuqi ekonomike dhe politike, të cilat kanë shumë ngjashmëri me ‘Ndranghetën, që nga familjarizmi deri te kodet e rrepta të sjelljes, të bazuara mbi besën, ndjenjën e nderit dhe të fjalës së dhënë, nga aftësia për t’u infiltruar në indin ekonomik-financiar deri te ndikimi në sektorin politik-administrativ”.
Kështu thotë prokurori i përgjithshëm i Napolit, Nicola Gratteri, i intervistuar nga autori i këtij artikulli për të treguar hegjemoninë ndërkombëtare të mafias shqiptare.
Heshtja
Fjalë të thëna nga një magjistrat ekspert, në vijën e parë kundër krimit, që shtojnë pyetjet mbi nevojën për të nënshkruar një protokoll me një vend jashtë BE-së, i cili nuk ka një kuadër ligjor të përshtatshëm për të luftuar krimin e organizuar dhe, aq më tepër, nuk ka një legjislacion të aftë për të goditur akumulimin e paligjshëm të pasurive ekonomike dhe financiare.
Një çështje edhe më e rëndë, nëse merret në konsideratë ajo që ka zbuluar ‘Domani’ lidhur me një takim të konfirmuar nga DIA midis një karteli kriminal dhe përfaqësuesve të papërcaktuar të qeverisë Rama. Ishte viti 2019. Një ngjarje, për të cilën Rama ka zgjedhur heshtjen, e cila shkaktoi një stuhi politike dhe mediatike në Shqipëri, por u errësua në Itali.
Kryeministrja e Italisë shprehet me fjalë të mëdha kundër mafies, pastaj zgjedh bashkëbisedues ndërkombëtarë, politikat e të cilëve në përballjen me pastrimin e parave, korrupsionin dhe infiltrimet gjykohen “jo të përparuara”, thotë përsëri Gratteri.
Në Villa Pamphili do të zhvillohet takimi midis Ramës dhe Melonit; është parashikuar nënshkrimi i një marrëveshjeje strategjike globale që përfshin sektorë si energjia, shëndetësia, mjedisi, mbrojtja, arsimi, inovacioni, migracioni dhe zhvillimi ekonomik.
Fotografi zyrtare, fjalë lavdëruese reciproke — edhe për të fshehur fushatën e dështuar të Shqipërisë. Një vit më parë hapeshin qendrat për emigrantët, pothuajse gjithmonë bosh, të dobësuara nga e drejta ndërkombëtare dhe të shndërruara në monumente të mëdha të shpërdorimit.
Në fakt, në një rast, makina burokratike shqiptare ka funksionuar shumë mirë. Është rasti i agjentit të riatdhesuar.
I vetmi riatdhesim? Agjenti
Në projektin e dështuar të ngritur nga qeveria italiane në anën tjetër të Adriatikut, ishte parashikuar edhe një burg me 20 vende. Një strukturë që ndodhet brenda kompleksit më të madh, i cili përfshin qendrën e ndalimit të kërkuesve të azilit dhe qendrën për riatdhesime. Destinuar për ata që, midis emigrantëve, do të kishin kryer krime në zonën e konsideruar nën juridiksionin italian.
Aktualisht është i ruajtur nga 15 agjentë të policisë së burgjeve, një e treta e kontingjentit fillestar që ishte dislokuar në Shqipëri. Por çfarë faji ka agjenti i riatdhesuar?
Dyshohej se kishte fotografuar qentë endacakë që mblidheshin, të ushqyer nga policët, pranë burgut bosh.
Kështu, pas një procedure disiplinore që u mbyll me pushim çështjeje, agjenti u dërgua përsëri në shtëpi.
Pra, riatdhesimi funksionon për ata që dyshohet se ndërveprojnë me sindikatat.
Por ka edhe diçka tjetër.
Duke iu përgjigjur një kërkese që i kishte mbërritur departamentit të policisë së burgjeve nga sindikata UIL, zbulohet një mungesë strukturore: dhomat e agjentëve duhet të jenë për një person të vetëm, përndryshe nuk janë në përputhje me parashikimet e marrëveshjes kombëtare kuadër. Dhe, çfarë ndodh në të vërtetë?
“Dhomat e dedikuara për personelin, me një sipërfaqe prej 30 metrash katrorë, strehojnë për momentin maksimumi dy persona; çdo dhomë, e pajisur me sistem klimatizimi dhe banjo përkatëse, është e kompletuar me mobiliet e parashikuara në shtojcën A të Marrëveshjes Kuadër; është e arsyeshme të theksohet se nuk është regjistruar asnjë ankesë nga personeli”, shkruan Rita Russo, aktualisht drejtoreshë e personelit, dhe më parë ofruese në Piemonte, ku nënsekretari i Drejtësisë është Andrea Delmastro Delle Vedove.
Pikërisht Russo merrej me atë rajon kur kjo gazetë ngriti çështjen e truprojës së Delmastro-s, në veçanti arsyet e zgjedhjes dhe përzgjedhjes së tij, pavarësisht moshës së avancuar. “Nuk dua absolutisht të flas”, u përgjigj ajo.
Heshtje edhe kur e pyetëm për inspektimin e brendshëm të dështuar.
Pas asaj përvoje ajo u transferua në Romë për të drejtuar personelin në departamentin që Delmastro menaxhon çdo emërim.
Dhe tani përgjigjet për strehimet e papërshtatshme duke i qetësuar të gjithë: “Askush nuk ankohet”.
Sepse nëse ankohen, i riatdhesojnë.
“Në Londër kontrollojnë pothuajse të gjitha sheshet e shpërndarjes së drogës dhe janë protagonistë në trafikun botëror të kokainës,” – thotë prokurori i përgjithshëm i Napolit në intervistën e dhënë për gazetarin Nello Trocchia, të botuar në librin Invincibili (Rizzoli). Një hetim mbi pushtetin dhe bizneset e fshehta të mafies shqiptare.
Kam folur me disa sipërmarrës, njohës të Shqipërisë. Makinat luksoze, pallatet e mëdha, resortet, dikush e quan ‘Dubai në portat e Evropës’. Si do ta përkufizonit ju atë vend dhe nivelin e përballjes me fenomenet e korrupsionit dhe pastrimit të parave?
Shqipëria është bërë një lloj Eldorado e qarkullimit të parasë së gatshme. Sot, paraja në dorë mund të transferohet falë sistemeve të vjetra, por shumë efikase, si hawala, dhe mund të përdoret edhe në Evropë falë asimetrive që ekzistojnë në kufizimet e përdorimit të saj, të ndryshme nga një vend në tjetrin. Si e gjykoni sistemin ligjor të luftës kundër krimit të organizuar në Shqipëri?
Është një sistem që duhet përmirësuar. Nuk është në pararojë. Duhet luftuar lidhja mes krimit dhe sektorëve politikë e ekonomikë, korrupsioni, dhe duhet forcuar sistemi i sekuestrimit dhe konfiskimit të pasurive që vijnë nga veprimtari të paligjshme. Është e domosdoshme të garantohet izolimi i plotë i të burgosurve të rrezikshëm për të parandaluar komunikimet me jashtë, si dhe të reformohet sistemi gjyqësor për të ruajtur integritetin dhe efektivitetin e tij, duke e mbrojtur nga korrupsioni dhe ndikimet politike.
Megjithatë, diçka po ndryshon, falë ekipeve të përbashkëta hetimore. Kohët e fundit, disa trafikantë të rëndësishëm shqiptarë të drogës kanë përfunduar në burg, disa prej të cilëve kanë vendosur të bashkëpunojnë me drejtësinë. Me deklaratat e bashkëpunëtorëve të parë të drejtësisë shqiptare po ngrihet niveli i hetimeve, duke dhënë rezultate të rëndësishme në luftën kundër pastrimit të parave të pista.
Në të kaluarën e afërt, disa vëzhgues dhe ish-presidenti Sali Berisha e përkufizonin Shqipërinë si një “narkoshtet”. A është një ekzagjerim kjo?
Jo, përkundrazi. Grupet shqiptare fillimisht e nisën me trafikun e marijuanës, për të kaluar më pas te heroina, falë lidhjeve me mafien turke, dhe në fund te kokaina, në tregtinë e së cilës janë bërë ndërmjetës ndërkombëtarë. Të ardhurat nga këto veprimtari u kanë dhënë grupeve shqiptare fuqi të mëtejshme ekonomike e politike.
Ato kanë shumë ngjashmëri me ’Ndranghetën — nga strukturat familjare dhe kodet e rrepta të sjelljes, të bazuara te besa, ndjenja e nderit dhe e fjalës së dhënë, deri te aftësia për t’u infiltruar në industritë ekonomiko-financiare dhe për të ndikuar në sektorin politik e administrativ.
Ndër protagonistët e librit tim janë trafikantët e drogës: disa planifikojnë vrasje nga burgu, drejtojnë trafikun dhe urdhërojnë hakmarrje. Çfarë roli ka mafia shqiptare në Evropë?
Është shumë e fuqishme. Është e pranishme në portet e Roterdamit, Anversës dhe Hamburgut; administron pjesën më të madhe të kokainës që shitet në Evropë dhe kontrollon pothuajse të gjitha pikat e shpërndarjes në Londër. Është një nga organizatat kriminale që po rrit me ritme të jashtëzakonshme peshën e saj në nivel ndërkombëtar, duke konsoliduar kontrollin mbi rrugët e trafikut – veçanërisht në sektorin e drogës, prostitucionit dhe armëve.
Falë një strukture shumë të mbyllur dhe lidhjeve sinergjike me grupe të tjera transnacionale, klanet shqiptare kanë arritur të depërtojnë në tregje të ndryshme legale dhe ilegale, duke e rritur ndikimin e tyre jo vetëm në Shqipëri, por edhe në Evropë dhe në rajone të tjera të botës.
Sa përqind të lëndëve narkotike që hyjnë në Itali arrijnë t’i kapin autoritetet?
Është e vështirë të përcaktohet me saktësi, por përqindja e drogës së sekuestruar nuk duhet të kalojë 10–15 për qind të totalit.
Çfarë marrëdhëniesh ka mafia shqiptare me mafiet italiane?
Është bërë partnere tregtare e ’Ndranghetës, falë së cilës ka arritur të vendoset në Amerikën Latine, veçanërisht në Ekuador, Kolumbi dhe Brazil. Ajo ka marrëdhënie me organizatat kryesore kriminale transnacionale që veprojnë në Evropë, Amerikën e Veriut e të Jugut, dhe po e drejton gjithnjë e më shumë vëmendjen drejt tregjeve aziatike e australiane.
Shifrat janë të qarta: në Evropë konfiskohet më pak se 2% e pasurive të përfituara në mënyrë të paligjshme. Pjesa tjetër futet me një lehtësi të habitshme në ekonominë ligjore. Duhet bërë më shumë, duke unifikuar strategjitë e luftës kundër krimit dhe duke ndjekur ndërmjetësit që ndihmojnë në pastrimin dhe riinvestimin e kapitalit mafioz.
Kur e kuptuat se mafia shqiptare po bëhej dominuese?
Të paktën që prej dhjetë vitesh. Grupet shqiptare nuk janë më ata që dikur sulmonin vilat e rajoneve të veriut. Prej kohësh janë bërë pjesë e qarkut të madh të trafikut ndërkombëtar të drogës, duke u shndërruar në një fuqi ekonomike e financiare — siç dëshmojnë investimet në Shqipëri që po ndryshojnë fytyrën e qyteteve si Tirana, Durrësi, Elbasani dhe Vlora.
Në Romë, “kolona romane” e shqiptarëve ka vrarë, ka trafikuar drogë, ka torturuar, ka futur tonelata kokaine — dhe megjithatë, nuk ka asnjë vendim për mafie. Sa pas jemi, në planin gjyqësor, në luftën kundër krimit të organizuar?
Jemi shumë pas, sidomos në përballjen me mafiet jo autoktone, të cilat vazhdojnë të nënvlerësohen. Në rastin e grupeve shqiptare, ato kanë të gjitha karakteristikat e mafieve italiane: nga kontrolli i territorit – sidomos në rajonet e qendrës e veriut të Italisë – deri te aftësia për të ofruar “shërbime”, siguri dhe mbrojtje.
Përveç mbështetjes që marrin, ato përfitojnë nga bashkëpunimi i heshtur dhe lidhjet e forta me sipërmarrës, politikanë dhe profesionistë, duke ndërtuar një rrjet ndikimi që përhapet nga Tirana deri në Londër e Amerikën Latine.
