Shqipëria nuk ka bërë ndonjë përparim të dukshëm në raportin e zbatimit të reformave që publikohet çdo vit nga Sekretariati i Komunitetit të Energjisë.
Arritjet sipas pesë fushave që merren në analizë janë të papërfillshme në raport me vitin 2024 ndërkohë që në disa prej tyre ka rënie.
Kështu sa i takon “Tregjeve dhe integrimit” raporti gjykon se realizimi është 41% ndërsa një vit më parë kjo llogaritej 42%.
“Shqipëria duhet të integrojë më shpejt Paketën e Integrimit të Energjisë Elektrike (EIP) në kuadrin kombëtar ligjor për të mundësuar bashkimin e tregjeve dhe pjesëmarrjen në platformat europiane të balancimit.
Ajo duhet gjithashtu të prioritarizojë liberalizimin e plotë të tregut me shumicë dhe pakicë të energjisë elektrike, në përputhje me paketën”, thuhet në rekomandimin e Komunitetit të Energjisë.
Aspekti i dytë që merret në vlerësim është “Dekarbonizimi i sektorit të energjisë ku Shqipëria regjistroi nivelin 60 për qind.
Një vit më parë ky nivel ishte 57 për qind. Sa i takon kësaj pike raporti sugjeron se vendi ynë duhet të miratojë një strategji afatgjatë me objektivin e neutralitetit klimatik për vitin 2050, të përfundojë transpozimin dhe zbatimin e MRVA (Monitorim, Raportim, Verifikim, dhe Akreditim të Sistemeve të Verifikimit të Emetimeve”, të transpozojë urgjentisht kriteret e qëndrueshmërisë dhe GHG të REDII për biokarburantet, biolëngjet dhe lëndët djegëse nga biomasa.
Duhet të krijojë kornizë ligjore për burimet e rinovueshme në ngrohje dhe ftohje, të intensifikojë përpjekjet për zbatimin e skemës së detyrimit për eficiencë energjetike, të finalizojë rregulloret e etiketimit dhe të përfundojë vlerësimin e potencialit për ngrohje dhe ftohje efikase.
Së treti raporti vlerëson “Sigurimin e energjisë” me një arritje të zbatimit 40 për qind. Një vit më parë ky tregues ishte 38%.
“Shqipëria duhet të transpozojë me shpejtësi Rregulloret (BE) 2019/941 dhe 2017/2196, të caktojë një autoritet kompetent për gatishmërinë ndaj rreziqeve dhe të zhvillojë një plan për gatishmërinë ndaj rreziqeve. Duhet gjithashtu të paraqesë në mënyrë të rregullt Deklaratat mbi Sigurinë e Furnizimit pranë Sekretariatit” thuhet në rekomandim.
Sa i takon treguesit të katër “Përmirësimi i Mjedisit” 46% që një vit më parë ishte 47 për qind.
“Shqipëria duhet të ndryshojë urgjentisht legjislacionin e saj për Vlerësimin e Ndikimit në Mjedis për të vendosur një kërkesë të qartë për përfshirjen e një konkluzioni të arsyetuar, masave dhe protokolleve të monitorimit në lejen e zhvillimit.
Ajo duhet gjithashtu të kapërcejë sfidat në zbatimin efektiv të VSM-së (Vlerësimet Strategjike Mjedisore)” nënvizon raporti. Së fundmi është “Performanca e autoriteteve me 74% ndërsa një vit më parë ishte 70 për qind.
“Shqipëria duhet të përfundojë transpozimin e EIP dhe të Nenit 18 të Traktatit dhe të forcojë pavarësinë dhe kapacitetet e të gjitha autoriteteve. Gjithashtu, duhet t’i japë ERE-s mandatin rregullator për integrimin e tregut.
AKK dhe Komisioni i Ndihmës Shtetërorë duhet të ndjekin masa aktive të zbatimit në sektorin e energjisë dhe AKBN duhet të përmirësojë shërbimet, COIR dhe statistikat e transportit”, thuhet në raport.
Si qëndron Shqipëria me vendet e tjera
Në raport me vendet e tjera që vlerësohen nga Sekretariati për ecurinë e zbatimit të masave ajo që bien ë sy është se Shqipëria, Kosova dhe Bosnja janë tre të fundit dhe nën mesataren e përgjithshme ndërsa ato me avancimin më të madh janë Moldavia, Serbia, Ukraina madje edhe Maqedonia e Veriut dhe Mali i Zi janë mbi mesataren.
Raporti i vlerësimit të zbatimit të reformave merr parasysh ecurinë e përafrimit me direktivat e BE dhe krijimin e themeleve për përshpejtimin e integrimit të vendeve./ N.Maho
