Mos e teproni me kontrolle ndaj udhëtarëve në kufi, ky është rekomandimi i BE për Shqipërinë. Bashkimi Evropian shprehet i pakënaqur që Shqipëria vendosi një sistem kontrollit në kufi me teknologji amerikane. Po ashtu, raporti progresi i Komisionit Evropian vëren se vendi ynë akoma nuk i ka ligjet e kufirit të përafruara me vendet e Shengen. Shqetësim shprehet edhe për regjistrimin e pasagjerëve që ka nisur nga marsi 2020.
Në janar 2020, Shqipëria filloi të vendosë Sistemi i krahasimit dhe vlerësimit të sigurt të identifikimit personal të sponsorizuar nga SH.B.A. në pikat e kalimit kufitar të tij. Do të duhet të sigurojë që PISCES të operohet në përputhje me BE acquis për mbrojtjen e të dhënave personale, nënvizon raporti. Veprimet për të ulur korrupsionin në kufi përfshinin instalimin e kamerave në pikat e kalimit dhe vendosjen e procedurave të hollësishme dhe afatet e rrepta për ofrimin e shërbimeve.
Ndryshimet në ligjin për kontrollin kufitar mbi informacionin paraprak të udhëtarëve dhe Regjistrimi i Emrit të Pasagjerëve (PNR) i bërë në Mars 2020 nuk janë në përputhje me acquis të BE-së. Po ashtu, memorandumi i bashkëpunimit për PNR me SH.B.A., i nënshkruar në maj të vitit 2020, kërkon më tej analiza në lidhje me implikimet në përafrimin e Shqipërisë me legjislacionin e BE-së.
Kuadri legjislativ për menaxhimin e kufijve të jashtëm të Shqipërisë nuk është ende plotësisht i përfshirë në përputhje me standardet e BE-së, nënvizon raporti.
Shqipëria ratifikoi marrëveshjen e vitit 2018 mbi kontrollet e kufijve dhe aktivitetet e kontrollit të përbashkët me Kosovën në prill 2019. Sistemi i integruar i radarëve për mbikëqyrjen e detit është operacional, por Shqipëria, nënvizon raporti,- duhet të investojë më shumë burime për të modernizuar kufirin tokësor dhe detar me infrastrukturën të mbikëqyrjes.
TIMS sistemi i bazës së të dhënave është i lidhur me sistemin e Interpolit, duke i mundësuar policisë kufitare të identifikojë persona të kërkuar ndërkombëtarisht, automjete të vjedhura dhe dokumente udhëtimi të humbura apo të vjedhura. Këtu raporti ndalet dhe konstaton se Shqipëria duhet të krijojë një sistem të analizës së riskut bazuar në modelin e përbashkët të analizës së integruar të rrezikut (CIRAM) zhvilluar nga Frontex.
Bashkëpunimi ndërmjet Policisë së Kufirit dhe Migracionit dhe Doganave duhet të zyrtarizohen në një marrëveshje që parashikon shkëmbime të informacionit dhe qasje reciproke në bazat e të dhënave, thotë raporti. Policia kufitare duhet të ketë kompetencat hetimore, veçanërisht për të zbuluar raste të kontrabandimit dhe trafikimit të njerëzve.
Në vitin 2019, Departamenti për Kufirin dhe Migracionin lëshoi 149 masa disiplinore kundër oficerët e policisë dhe migracionit, 16 prej të cilëve u liruan nga detyra dhe 70 u zbritën nga detyra.
Shqipëria është e para nga vendet e Ballkanit Perëndimor që ka nënshkroi Marrëveshjen e Statusit të Kufirit Evropian dhe Rojës Bregdetare me BE. Me hyrjen në fuqi të marrëveshjes në maj 2019, Frontex nisi bashkimin e saj të parë të plotë operacioni jashtë BE-së, mr vendosjen e ekipeve, së bashku me rojet kufitare shqiptare në kufirin greko-shqiptar. Kjo rezultoi e suksesshme në forcimin e kontrolleve kufitare, përmirësimin e sigurisë në kufijtë e jashtëm të BE-së dhe luftimin e trafikut të paligjshëm të emigrantëve.
Një zyrë e dytë e Frontex për Ballkanin Perëndimor me një mandat që mbulon Shqipërinë, Kosovën dhe Maqedoninë e Vetiut, do të vendoset në Tiranë gjatë vitit 2020.
