Në një fshat të Shqipërisë së mesme, një blegtor derdh qumështin në kanal sepse çmimi që i ofrohet nuk mbulon as koston e prodhimit. Në të njëjtën ditë, në një zyrë në Tiranë, një militant partie nënshkruan një kredi pa interes për shtëpi të re. Ky kontrast brutal kap thelbin e asaj që po ndodh me bujqësinë shqiptare – një sektor jetik që po sakrifikohet në altarin e patronazhit politik.
Ndërsa Serbia sapo ka siguruar 288 milionë euro nga programi IPARD III i BE-së për modernizimin e bujqësisë së saj, Shqipëria vazhdon të ketë fondet e bllokuara për shkak të korrupsionit. Diferenca është tragjike – fermerët serbë po marrin grante për të blerë pajisje dhe për të modernizuar fermat e tyre, ndërsa fermerët shqiptarë do të presin të paktën deri në korrik 2025 për të parë nëse do të zhbllokohen fondet e IPARD.
Ndërsa fermerët shqiptarë mezi mbijetojnë, qeveria po përgatitet të përdorë fondet e bujqësisë për të zgjeruar më tej “makinën elektorale” prej mbi 130 mijë punonjës të administratës. Nga çdo 100 lekë të buxhetit për bujqësinë, 55 lekë shkojnë për administratën – një administratë që tashmë po shpërblehet edhe me kredi të buta me interes 0% për shtëpi, në një skemë të re që synon të forcojë më tej patronazhin politik.
Fondet që shkurtohen nga bujqësia (4.3 milionë euro më pak këtë vit) po përdoren për të mbajtur në këmbë një strukturë të tejfryrë administrative që shërben si mjet për kontrollin e votës. Në vend që të shkojnë për të ndihmuar fermerët që përballen me kosto të larta dhe mungesë uji, paratë po derdhen në xhepat e një administrate që po shpërblehet me privilegje të reja – nga kreditë pa interes e deri te punësimet në OJQ të ndryshme dhe poste “këshilltarësh”.
Skandali i IPARD, që u zbulua nga OLAF nën drejtimin e ish-ministres Frida Krifca, i ka kushtuar fermerëve 33 milionë euro të bllokuara nga BE. Por në vend që të lejojë SPAK-un, DPAK-un, Policinë dhe Prokurorinë të hetojnë deri në fund, qeveria po përpiqet të mbulojë gjurmët duke punësuar “konsulentë të huaj” – një tjetër mënyrë për të rritur shpenzimet administrative në kurriz të investimeve reale.
Situata në terren është dramatike. Fermerëve u thahen bimët për mungesë uji pasi sistemi i ujitjes është shkatërruar. Prodhimet u kalben se nuk kanë treg, ndërsa blegtorët detyrohen të derdhin qumështin në rrugë. Importet bujqësore janë rritur me 20%, duke i mbytur prodhuesit vendas që nuk përballojnë dot kostot e larta të prodhimit.
Ndërkohë, administrata publike po shndërrohet gjithnjë e më shumë në një strukturë politike që shërben për patronazh elektoral. Përveç pagave të larta dhe privilegjeve të reja si kreditë pa interes, 130 mijë punonjësit e administratës po shpërblehen edhe me punësime në projekte dhe OJQ të ndryshme të financuara nga fondet që duhej të shkonin për bujqësinë.
Me afrimin e zgjedhjeve, ka rrezik që kjo situatë të përkeqësohet. Fondet që duhet të përdoreshin për të subvencionuar plehrat, farërat dhe naftën, për të riparuar sistemet e ujitjes apo për të hapur tregje të reja, po përdoren për të mbajtur në këmbë një makineri elektorale që bazohet te patronazhi dhe përdorimi politik i administratës.
Ndërsa ndërtimi po rritet me 14% dhe administrata me 8%, mijëra hektarë tokë po lihen djerr për mungesë mbështetjeje. Kostot e larta të punimit i detyrojnë fermerët të braktisin tokat, ndërsa qeveria vazhdon të shpërblejë “ushtrinë” prej më shumë se 130 mijë punonjësish që i shërben si mjet për kontrollin e votës.
Qeveria duhet të ndalojë praktikën e përdorimit të fondeve publike për patronazh elektoral. Në vend që të paguajë konsulentë dhe të krijojë privilegje të reja për administratën, duhet të lejojë organet e drejtësisë të hetojnë korrupsionin me fondet IPARD. Dhe mbi të gjitha, paratë duhet të shkojnë aty ku është nevoja – te fermerët që po luftojnë çdo ditë për mbijetesë përballë kostove të larta dhe një tregu të pushtuar nga importet.
Por me një qeveri që preferon të shpërblejë patronazhistët me kredi të buta dhe punësime në OJQ e projekte të ndryshme, duket se premtimet për zhvillimin e bujqësisë do të mbeten përsëri vetëm fjalë boshe në prag të zgjedhjeve.
/gazetareforma.com
