Në një analizë të Enea Jankos, ai thekson se bujqit dhe blegtorët e Shqipërisë po përballen me sfida të shumta, si rritja e kostove të prodhimit, mungesa e fuqisë punëtore, ulja e kërkesës për prodhimet lokale, dhe konkurenca e pandershme nga produktet e importuara.
Në këtë kontekst, qeveria shqiptare ka planifikuar në buxhetin e vitit 2025, 4.4 miliardë lekë për të mbështetur fermerët, një shumë që Janko e sheh si të pamjaftueshme për të adresuar nevojat reale të sektorit agroushqimor.
Për të ilustruar pasigurinë që po përjetojnë fermerët shqiptarë, Janko bën një krahasim me politikat bujqësore të vendeve të rajonit dhe të Bashkimit Evropian:
Kosova ka planifikuar rreth 80 milion euro subvencione direkte për fermerët në vitin 2024, dhe deri në 100 milion euro për vitin 2025, ndërsa bujqësia kontribuon me 7.78% të GDP-së.
Maqedonia e Veriut jep mbi 120 milion euro subvencione direkte për fermerët çdo vit, pa llogaritur programet financiare të huaja, dhe ka një deficit tregtar të ulët në krahasim me Shqipërinë, ndërkohë që bujqësia kontribuon me 7% të GDP-së.
Serbia ka 900 milion euro subvencione për fermerët në vitin 2024, dhe planifikon të rrisë këtë shumë mbi 1 miliard euro për vitin 2025. Bujqësia kontribuon me 5.2% të GDP-së.
Greqia ka një plan strategjik 4-vjeçar për bujqësinë me një buxhet prej 17.28 miliard euro për subvencionet direkte ndaj fermerëve dhe mbështetje për fermat e vogla dhe organike. Bujqësia zë rreth 3.8% të GDP-së së Greqisë.
Italia gjithashtu ofron mbi 9 miliard euro në vit për mbështetje të drejtpërdrejtë për fermerët dhe zhvillimin e bujqësisë organike, ndonëse bujqësia kontribuon vetëm me 2% të GDP-së.
Në krahasim me këto shifra, mbështetjeja buxhetore për fermerët shqiptarë është shumë më e ulët, duke përjashtuar mundësinë e konkurrencës me importet dhe rritjen e çmimeve për konsumatorët. Bujqësia shqiptare kontribuon me rreth 20% të GDP-së, por mbështetja financiare që ofrohet është më e vogël se ajo e vendeve të tjera të rajonit.
Janko e përfundon analizën duke thënë se qeveria shqiptare duhet të rrisë mbështetjen financiare për bujqësinë, duke pasur parasysh rëndësinë e këtij sektori për ekonominë, sigurinë ushqimore dhe zhvillimin rural. Kjo do të mundësonte rritjen e prodhimit dhe cilësisë së produkteve bujqësore, si dhe do të stimulohej zhvillimi i produkteve organike, për të mbajtur fermerët në vend dhe për të zvogëluar varësinë nga importet.
