Ceremonia për përurimin e memorialit të Holokaustit në parkun e Liqenit Artificial në Tiranë bëri bashkë përfaqësues të komuniteteve fetare në Shqipëri. Të pranishëm ishin edhe kryeministri Edi Rama dhe ambasadorja e SHBA Yuri Kim.
Rama ka treguar nga ceremonia e përurimit të memorialit të Holokaustit në Tiranë, disa histori të sakrificës së shqiptarëve, për të strehuar popullin hebre.
Kryeministri tha se një prej tyre sakrifikoi vëllain e tij të gjakut për të shpëtuar një person me të cilin nuk e lidhte asgjë tjetër përveçse të dy ishin njerëz.
Kreu i qeverisë deklaroi se kjo histori duhet trashëguar brez pas brezi si një gur i çmuar.
“Historia e mbrojtjes së hebrenjve në Shqipëri është një histori mahnitëse por nuk është fillimi i marrëdhënieve mes dy popujve. Ajo daton në shekullin e dytë pas erës sonë kur hebrenjtë u shfaqën në brigjet e Adriatikut. Përpara luftës së dytë botërore dhe para se kjo marrëdhënie të shfaqej në formën më fisnike, Shqipëria ishte i vetmi vend që në legjislacionin e saj kishte të miratuar shabatin që do të thotë se të gjithë qytetarët hebre që jetonin në këtë vend kishin të drejtën të mos punonin ditën e premte dhe askush nuk do i ndërpriste punën. Janë realitete nga më të mahnitshmet që nga udhëtimi me kuaj i një familje që për 24 transportoi 17 hebrenj pas kapitullimit të Italisë fashiste dhe okupimit nga nazistët. Familja Myrto sakrifikoi një prej vëllezërve të vet. Jeta e vëllait u bë kurban për të mbrojtur dhe shpëtuar një vëlla nga Zoti me të cilin lidhja ishte thjesht që të dy ishin njerëz. Apo familja e Nuro Hoxhës që i dha strehim katër familjeve hebre, një prej të cilave dëshmon që në momentin e hapjes së derës dëgjoi fjalët e pabesueshme që i tha se nga ai moment ishin një familje. Shqipëria është i vetmi vend me më shumë hebrenj pas luftës se para luftës së dytë botërore. I vetmi vend ku hebrenjtë nuk iknin por vinin për të kërkuar shpëtim. Këtu shoh të gjithë përfaqësuesit e klerit shqiptar. Të gjithë përfaqësuesit më të lartë të klerit asokohe dhanë një përgjigje që është një nga fjalët e arta të historisë së këtij vendi, “Arin merre, hebrenjtë jo”.”
Kurse Yuri Kim ka falenderuar kontributin e Shqipërisë për të strehuar hebrenjtë pas ardhjes në pushtet të Hitlerit. Ajo tha se shqiptarët strehuan qindra hebrenj duke i shpëtuar ata nga vdekja e sigurtë, duke e quajtur këtë një histori frymëzuese të besës shqiptare. Kim e përmbylli fjalën e saj me një falenderim në gjuhen shqipe.
“Është një nder të jem para jush për të dedikuar këtë memorial. Miqtë tanë hebrenj mendon për ata që njihen si të drejtë. Pas ardhjes në pushtet të Hitlerit shqiptarët strehuan qindra hebrenj duke i shpëtuar nga vdekja e sigurtë dhe qeveria refuzoi t’i jepte atyre një listë me emrat që strehoheshin këtu. Shqiptarët nga të gjithë sferat e jetës, punuar për të shpëtuar hebrenjtë, miqtë e tyre. Është një histori frymëzuese e kurajos dhe nderit, me fjalë të tjera, e besës shqiptare. Jam shumë krenare që qeveria e SHBA dhe punën e lodhur të anëtarëve të saj, falenderon guximin e popullit shqiptar përmes këtij memoriali. Populli shqiptar na ka dhënë një shembull të ndritshëm. Ky memorial nuk është vetëm për të kaluarën, por edhe me të ardhmen. Le ta bekojmë kujtimin e Shqipërisë që mbrojti miqtë e saj hebrenjtë. Ky memorial na kujton gjithmonë rëndësinë e veprve të tilla. U frymëzofshin nga këto veprime. “Faleminderit shumë” (shqip)”
https://www.facebook.com/edirama.al/videos/2933150893474553/
