Nga Klodian Tomorri
Pasi fali portin ekzistues të Vlorës për 1 euro tek kompania Brunes e Gerond Çelës, për të ndërtuar aty një resort dhe port jahtesh, në gusht të vitit 2021, qeveria shqiptare shpalli tenderin për të dhënë me koncesion ndërtimin e portit të ri tregtar të Vlorës. Zona e caktuar për ndërtimin e portit të ri të mallrave dhe pasagjerëve ishte Triporti, aty ku gjendej porti i Peshkimit.
Sipas projektit, skema e përzgjedhur e koncesionit ishte ajo e ndërtimit të portit me para nga privati dhe më pas qeveria do ta shlyente me këste për disa vjet. Tenderi u zhvillua në 17 shtator po të vitit 2021.
Në garë u paraqitën 3 oferta. Ministria e Infrastrukturës dhe Energjisë shpalli fituese ofertën e një bashkimi të përbërë prej 5 kompanish. Ato ishin Agbes Construction me 33 për qind, Besta me 30 për qind, Arconstudio me 25, Ite Group me 8 për qind dhe Premium Construction & Maintenance me 5 për qind.
Sipas ofertës, ky bashkim kompanish do të ndërtonin portin e ri tregtar të Vlorës me paratë e tyre dhe në këmbim qeveria do t’u paguante me 59 milionë euro me këste për 7 vjet, menjëherë pas përfundimit të ndërtimit.
Pagesat e koncesionit
Kontrata e koncesionit mes ministrisë së Infrastrukturës dhe bashkimit të kompanive fituese u nënshkrua në 29 prill të vitit 2022 dhe sipas anekseve të saj, kompanitë duhet të ndërtonin portin brenda një afati prej 36 muajsh ose 3 vjet.
Koncesioni 60 milionë euro u shit për 100 mijë euro
Një muaj pas firmosjes së kontratës koncesionare 5 kompanitë e shpallura fituese krijuan shoqërinë e posaçme (SPV), e cila do të ishte koncesionarja e ndërtimit të Portit të ri Tregtar të Vlorës. Vlora Harbor Construction and Maintanance u themelua si shoqëri me qëllim të veçantë në maj të vitit 2022 me pronarë 5 kompanitë që ishin shpallur fituese. Por sapo u themelua shoqëria e veçantë nisën marifetet.
Katër muaj pas themelimit të shoqërisë koncesionare filloi ndryshimi i pronarëve të koncesionit. Në 28 shtator të vitit 2022, shoqëria Agbes Construction, e cila ishte dhe aksionerja më e madhe e koncesionit 60 milionë eurosh me 33 për qind, i shiti kuotat e saj për 100 mijë euro. Blerësi ishte shoqëria Premium Construction & Maintenance.
Një muaj e pak më pas largohet dhe një tjetër aksioner. Arconstudio i shiti 25 për qind të aksioneve që zotëronte në koncesionin e Portit të ri Tregtar të Vlorës për 2 500 euro. Blerësi ishte sërish Premium Construction & Maintenance.
Një javë më vonë ikën dhe aksioneri i tretë i madh. Në 23 nëntor 2022, Besta i shiti 30 për qind të aksioneve të saj tek koncesioni i Portit për 3 mijë euro. Blerësi ishte po Premium Construction & Maintenance, e cila me tre blerjet e njëpasnjëshme u bë pronare e 92 për qind të aksioneve të koncesionit 60 milionë euro për një çmim total blerje prej 105 mijë e 500 euro.
Rrjedhimisht tashmë pronarë të koncesionit mbetën Premium Construction & Maintenance me 92 për qind dhe ITE Group me 8 për qind.
Pensionisti bëhet pronar
Nga të pesta kompanitë që u shpallën fituese si joint-venture në koncesionin e Portit, Premium Construction & Maintenance ishte ajo nuk plotësonte asnjë kusht për të fituar, qofte edhe një kontratë publike të vogël, jo më një koncesion 60 milionë euro.
E themeluar vetëm dy muaj përpara tenderit të koncesionit, saktësisht në qershor të vitit 2021, Premium Construction & Maintenance kishte një kapital prej 10 mijë lekësh dhe aksionet e saj zotëroheshin nga Hektor Agalliu, një pensionist i lindur në Tërpan të Beratit dhe banues në Dimal.
Themelimi i Premium Construction & Maintenance
Sipas dokumentave të konsultuara nga Kapitali, gjatë viteve të fundit zoti Agalliu ka punuar si magazinier pranë kompanisë Salillari. Befas ai e pa veten pronar të një koncesioni 60 milionë euro.
Porti ngelet rrugëve
Shitja e kuotave të një koncesioni vetëm disa muaj pas tenderit praktikisht është një çmontim korruptiv i të gjithë procedurës konkurruese. Kur qeveria shpall tender për ndërtimin e një vepre, pjesë e dokumentave të tenderit janë dhe një sërë kriteresh, që duhet të përmbushen nga kompanitë fituese.
Por kur fituesi ndryshon pas tenderit, për më tepër për çmime qesharake, atëherë kriteret kanë rënë dhe bashkë me të edhe tenderi. Nuk dihet nëse ministria e Infrastrukturës i ka miratuar shitjet e dyshimta të aksioneve dhe largimin e kompanive fituese nga koncesioni. Por ajo që dihet, është se zoti Agalliu nuk përmbushte asnjë kriter për të fituar tenderin dhe nuk kishte asnjë lek për ta ndërtuar Portin.
Me gjithë rritjet e mëdha të pensioneve që trumbeton kryeministri, Shqipëria nuk e ka arritur akoma stadin ku pensionistët të financojnë koncesione miliona eurosh. Ndoshta do ta arrijë me vizionin Shqipëria 2030, por kjo mbetet për t’u parë.
Sapo shtiu në dorë pronësinë e koncesionit, shoqëria Premium Construction & Maintenance i la kuotat e saj peng dhe bashkë me to edhe koncesionin pranë Tirana Bank, për të marrë një kredi prej 7 milionë eurosh.
Megjithatë, edhe pse duhet të përfundonte brenda tre vitesh, porti i ri tregtar i Vlorës është akoma në letër, ndërkohë që Porti ekzistues shkallmohet dita ditës për t’u ngritur kullat e Gerond Meçes dhe Vlora Marina.
Porti ka ngelur ne leter
Kjo po materalizon një rrezik të ri, që ishte paralajmëruar më parë si në Vlorë ashtu dhe në Durrës. Lënien e dy qytetareve më të mëdha portuale të vendit pa port. Për shkak të marifeteve me sheikë dhe pensionistë që bën qeveria./ Kapitali.al
