“Ti u bëre mirë, shpirti nënës, rri i qetë,” pëshpëriste një grua e panjohur duke çuar me makinën e saj personale një 14-vjeçar të plagosur për vdekje drejt spitalit. Ambulanca nuk kishte mbërritur ende, dhe asnjë përfaqësues i shkollës nuk dukej në horizont. Vetëm 150 metra larg shkollës “Fan Noli”, Martin Cani, një djalë me ëndrra për futbollin dhe pjesë e skuadrës U-15 të Dinamos, po humbiste jetën nga një thikë në zemër, prej bashkëmoshatarit të tij Mario Prelleshi.
Por kjo tragjedi kishte paralajmërime që institucionet zgjodhën t’i injorojnë.
Dhjetë ditë më parë, në gjimnazin “Petro Nini”, një skenë tjetër alarmante po shpalosej. Një mësuese kujdestare dhe drejtoresha po kontrollon me forcë një nxënës, duke zbuluar një thikë në trup dhe një sopatë në çantën e shkollës. Por në vend që të shërbente si një thirrje zgjimi për sistemin, ngjarja u fsheh nga sytë e publikut.
“Policia dhe Ministria e Arsimit e kanë fshehur si ngjarje,” thotë gazetari investigativ Basir Çollaku. “Për fat të keq, sot ndodhi në shkollën Fan Noli e njëjta ngjarje që tek gjimnazi Petro Nini u parandalua nga një mësuese e përgjegjshme.”
Historia e Martin Canit filloi si shumë të tjera – një konflikt në rrjetet sociale. Përfundoi në mënyrën më tragjike të mundshme, në një sulm brutal që zgjati vetëm 90 sekonda. Ndërsa L.M., një tjetër adoleshent, mbeti i plagosur, sistemi arsimor shqiptar përballet me pyetjen më të dhimbshme: Sa jetë duhen humbur para se të thyhet muri i heshtjes?
“Unë isha duke blerë mish për biznesin tim,” tregon dëshmitarja që u bë heroinë e pavullnetshme e ditës. “Kur pashë djalin përtokë, i hidhnin raki dhe i mbanin plagën. Askush nuk po vinte ta merrte, as mësues nuk pashë, asnjë.”
Dhjetë ditë më parë, një prind i shqetësuar në Petro Nini kishte dërguar një thirrje të dëshpëruar për ndihmë. “Jemi vërtetë të shqetësuar… po mendojmë ta heqim fëmijën nga shkolla e shtetit,” shkruante ai. “Duke i fshehur këto fenomene, nuk eliminohet fenomeni, por shtohet akoma më tepër.”
Fjalët e tij rezultuan profetike.
Ndërsa institucionet flasin për “paketa sigurie” dhe “memorandume”, realiteti në shkollat shqiptare është bërë një terren i rrezikshëm ku dhuna lulëzon nën hijen e heshtjes institucionale. Çdo incident i fshehur, çdo paralajmërim i injoruar, është një hap më afër tragjedisë së radhës.
Sot, në një oborr shkolle ku duhej të dëgjoheshin vetëm të qeshura fëmijësh, një nënë humbi djalin e saj 14-vjeçar. Një tjetër nënë sheh të birin në spital. Dhe qindra prindër të tjerë dërgojnë fëmijët në shkollë duke u lutur në heshtje që të mos jenë të radhës.
“Nuk kemi asnjë siguri,” vazhdon denoncimi i prindit nga Petro Nini, “dhe për më tepër nuk shikojmë dritë jeshile që gjërat do përmirësohen.” Fjalët e tij tingëllojnë sot më të rënda se kurrë.
Në çdo klasë ku një mësues zgjedh të heshtë, në çdo zyrë policie ku një raport “humbet”, në çdo koridor ministrie ku një statistikë “harrohet”, po shkruhet historia e tragjedisë së radhës. Sistemi ka zgjedhur heshtjen si politikë zyrtare, por heshtja ka një çmim – dhe sot ai çmim ishte jeta e një 14-vjeçari.
Martin Cani shkoi në shkollë sot me një çantë plot libra dhe ëndrra për futbollin. U kthye në shtëpi në një arkivol, viktimë jo vetëm e një thike, por e një sistemi që ka zgjedhur të heshtë përballë dhunës që po i gëlltit fëmijët tanë.
Sa të tjerë duhet të bien viktima para se kjo heshtje vrastare të thyhet?
