Raporti i fundit i IOM (Organizatës Ndërkombëtare për Emigracionin) tregon se 40% e fuqisë punëtore të Shqipërisë ka emigruar jashtë për shkak të mungesës së punës dhe pagave të ulëta, duke shkaktuar “ikjen e trurit” dhe presion mbi ekonominë.
Ai evidenton gjithashtu rritjen e migrimit të parregullt dhe rolin e vendit si korridor tranzit për në BE.
Rënia e fuqisë punëtore ka pasoja të rëndësishme për çdo vend, dhe në rastin e Shqipërisë, ku rreth 40% e saj ka emigruar jashtë sipas (IOM), këto efekte janë veçanërisht të dukshme. Si ndikon kjo situatë në ekonomi, shoqëri dhe perspektivën e vendit?
Në aspektin ekonomik, largimi i një pjese kaq të madhe të punëtorëve krijon mungesa në tregun e punës. Sektorë si bujqësia, ndërtimi apo shërbimet, që mbështeten te punëtorët me kualifikim të ulët, përballen me vështirësi për të gjetur njerëz.
Po kështu, “ikja e trurit” – pra emigrimi i profesionistëve të kualifikuar si mjekë, inxhinierë apo mësues – dobëson kapacitetet në fusha kyçe si shëndetësia dhe arsimi.
Për shembull, një spital në Tiranë apo në një qytet tjetër mund të ketë më pak mjekë, duke ulur cilësinë e shërbimit, ndërsa bizneset mund të ngurrojnë të investojnë nëse nuk gjejnë punonjës të aftë.
Rritja e kostove të punës është një tjetër pasojë. Me më pak njerëz të disponueshëm për të punuar, pagat mund të rriten për të tërhequr punëtorët e mbetur, gjë që mund të shtrenjtojë prodhimin dhe të ulë konkurrencën e Shqipërisë në tregjet ndërkombëtare.
Nga ana tjetër, kjo mund të nxisë automatizimin në disa sektorë, por për një ekonomi si ajo shqiptare, ku shumë biznese janë të vogla dhe nuk kanë kapital për investime të tilla, kjo mbetet e vështirë.
Në planin shoqëror, emigrimi masiv ndikon edhe në strukturën e popullsisë. Me largimin e të rinjve, vendi përballet me plakjen e shpejtë të popullsisë, çka do të thotë më pak njerëz në moshë pune dhe më shumë të moshuar që varen nga sistemi i pensioneve.
Në Shqipëri, ku sistemi i sigurimeve shoqërore tashmë është i brishtë, kjo mund të çojë në kolaps financiar nëse nuk ka mjaftueshëm kontribuues për të mbajtur pensionistët.
Ekonomia përfiton disi nga remitancat – paratë që emigrantët dërgojnë në shtëpi. Në Shqipëri, këto para ndihmojnë familjet të mbijetojnë dhe shpesh shpenzohen për konsum, si ndërtimi i shtëpive.
Por ky është një përfitim afatshkurtër, sepse këto para rrallë investohen në biznese që krijojnë vende pune të reja, duke e lënë vendin në një varësi të vazhdueshme nga jashtë.
Përtej ekonomisë dhe shoqërisë, rënia e fuqisë punëtore rrezikon të thellojë pabarazinë rajonale brenda vendit. Qytetet e vogla dhe zonat rurale, si Kukësi apo Dibra, po boshatisen më shpejt se Tirana, duke çuar në zhvillim të pabarabartë dhe braktisje të infrastrukturës lokale.
Kjo mund të krijojë një cikël vicioz: sa më shumë njerëz largohen, aq më pak arsye ka për të investuar aty, dhe kjo nxit edhe më shumë emigrim.
Në rastin e Shqipërisë, faktorë si varfëria, pagat e ulëta, korrupsioni dhe mungesa e mundësive, siç përmend raporti i IOM, janë motorët kryesorë të kësaj situate.
Për ta zbutur, do të duheshin politika që krijojnë vende pune me paga dinjitoze dhe luftojnë korrupsionin, por kjo është sfidë e madhe kur burimet njerëzore po pakësohen.
Pa ndryshime të mëdha, rreziku është që vendi të mbetet në një spirale rënëse, ku ata që ikin e bëjnë gjithnjë e më të vështirë për ata që qëndrojnë.
/gazetareforma.com
