SHKUP – Tensionet ndëretnike në Maqedoninë e Veriut kanë arritur një pikë të re kritike, ndërsa debati për përdorimin e gjuhës shqipe si gjuhë zyrtare vazhdon të përshkallëzohet. Në një seancë të nxehtë parlamentare, deputeti shqiptar Elmi Aziri ka dhënë një deklaratë të fortë, duke rikujtuar se gjuha shqipe ka një histori të gjatë në atë territor.
“Ajo që u tha këtu është shprehje e një mllefi të akumuluar nacionalist, shovinist, racist dhe fashist,” deklaroi Aziri në mes të Kuvendit, duke iu referuar komenteve të bëra nga kundërshtarët e përdorimit zyrtar të gjuhës shqipe. Ai vazhdoi duke theksuar se “Kjo gjuhë flitet këtu para se të ishit ju!”, një fjali që nënvizon thellësinë historike të pranisë shqiptare në rajon.
Kjo deklaratë e zjarrtë vjen në një kohë kur Ligji për Përdorimin e Gjuhëve është nën shqyrtim nga Gjykata Kushtetuese, një lëvizje që ka nxitur reagime të forta nga komuniteti shqiptar. Ligji, i miratuar në vitin 2019, i jep gjuhës shqipe statusin e gjuhës zyrtare krahas maqedonishtes në zonat ku shqiptarët përbëjnë mbi 20% të popullsisë.
Koalicioni VLEN, një forcë e rëndësishme politike shqiptare, e ka cilësuar këtë nismë si “një përpjekje për grusht shteti përmes eksperimenteve juridike”. Sipas tyre, nëse ligji bie, rrezikohen arritjet kryesore të shtetit, përfshirë anëtarësimin në NATO.
Fronti Evropian, i drejtuar nga Bashkimi Demokratik për Integrim, ka paralajmëruar se çdo ndryshim i ligjit do të çonte vendin prapa në kohë, duke rrezikuar të minojë Marrëveshjen e Ohrit të vitit 2001, e cila i dha fund konfliktit të armatosur ndëretnik.
Ndërkohë, kryetari i Gjykatës Kushtetuese, Darko Kostadinovski, ka shtuar më shumë tension me deklaratën e tij se ligji mund të shfuqizohet plotësisht, duke argumentuar se ka krijuar “kaos juridik”.
Komuniteti ndërkombëtar, veçanërisht BE-ja dhe SHBA-ja, po ndjekin me shqetësim zhvillimet, duke pasur parasysh rëndësinë e stabilitetit në Maqedoninë e Veriut për rajonin e Ballkanit.
Situata aktuale nxjerr në pah dobësinë e marrëdhënieve ndëretnike në vend dhe tregon se sa të ndjeshme mbeten çështjet e gjuhës dhe identitetit, edhe dy dekada pas Marrëveshjes së Ohrit. Deklarata e deputetit Aziri është një kujtesë e fuqishme se çështja e gjuhës shqipe nuk është thjesht një debat politik, por një pjesë thelbësore e identitetit dhe historisë së një komuniteti të tërë në Maqedoninë e Veriut.
Ndërsa vendi vazhdon të lundrojë në këto ujëra të trazuara, mbetet për t’u parë nëse lidershipi politik do të gjejë një zgjidhje që respekton të drejtat e të gjitha komuniteteve, apo nëse do të lejojë që tensionet të përshkallëzohen më tej, duke rrezikuar stabilitetin e brishtë të vendit.