Vetëm gjatë pesë muajve të parë të vitit 2025, në Kosovë janë regjistruar dhjetë raste të reja të infektimit me virusin HIV, sipas të dhënave nga Instituti Kombëtar i Shëndetësisë Publike të Kosovës (IKSHPK). Kjo shifër sinjalizon një trend shqetësues në rritje, të cilin infektologët e konsiderojnë alarmant.
Krahasuar me vitin 2024, që u mbyll me 34 raste të konfirmuara, dhe me vitin 2023, i cili kishte 20 raste, numrat e fundit dëshmojnë për një shtim të konsiderueshëm të rasteve.
Sipas IKSHPK-së, të gjitha institucionet shëndetësore në vend, publike apo private, janë të detyruara të raportojnë çdo rast të konfirmuar me HIV. Në Klinikën Infektive të Qendrës Klinike Universitare të Kosovës, janë regjistruar dhjetë raste të reja vetëm këtë vit. Shefi i repartit për sëmundjet seksualisht të transmetueshme, Murat Mehmeti, thekson për Radion Evropa e Lirë se mosinformimi i të rinjve është një nga arsyet kryesore të përhapjes së virusit.
“Nuk ka informim të mjaftueshëm të të rinjve se si bartet ky infeksion. Ndoshta nuk ka as informata se ku duhet dhe ku mund të testohen”, u shpreh Mehmeti.
Ai shtoi se vitin e kaluar, vetëm në Klinikën Infektive janë evidentuar 29 raste të reja, krahasuar me më pak raste në 2023, duke theksuar se paragjykimet bëjnë që shumë individë të mos testohen ose të mos raportojnë infeksionin.
Gjatë vizitës së ekipit të Radios Evropa e Lirë në Klinikën Infektive, aty ndodheshin të shtrirë dy pacientë në gjendje të rëndë si pasojë e infeksionit. Aktualisht, rreth 100 persona të infektuar me HIV marrin terapi dhe shërbime falas në këtë institucion.
IKSHPK konfirmon gjithashtu se ekziston mundësia e testimit anonim dhe pa pagesë, ndërkohë që janë zhvilluar fushata për ndërgjegjësimin e të rinjve në shkolla. Sipas autoriteteve shëndetësore, shumica e të prekurve janë të moshës 20 vjeç e lart.
Edona Dobroshi-Deva, menaxhere e Programit Global për HIV-in në Kosovë, thekson për Radion Evropa e Lirë se rritja e numrit të rasteve mund të vijë si rezultat i vetëdijesimit më të madh për testim, por edhe nga fakti se simptomat mund të shfaqen vite pas infektimit.
“Të gjitha evidencat në Kosovë tregojnë se të rinjtë nisin marrëdhënie seksuale në mosha të hershme. Kështu që mendoj se edukimi duhet të fillojë sa më herët”, u shpreh Dobroshi-Deva.
Ministria e Shëndetësisë e Kosovës nuk ka dhënë një koment për këtë situatë, por në faqen e saj zyrtare figuron një strategji kombëtare për kontrollin e sëmundjeve infektive, përfshirë HIV-in. Në të thuhet se kjo strategji do të shërbejë si një instrument për zbatimin efektiv të politikave të parandalimit, trajtimit dhe kujdesit ndaj të prekurve.
Rasti i parë me HIV në Kosovë është regjistruar në vitin 1986. Që atëherë, mbi 50 persona kanë humbur jetën si pasojë e virusit.
