Shqipëria duhet të zbatojë 31 reforma që lidhen me 141 ndërhyrje që synojnë përmirësimin e klimës së biznesit, arsimin, infrastrukturën dhe teknologjinë deri në vitin 2027, për të përfituar nga Plani i Rritjes së BE-së për Ballkanin Perëndimor.
Më poshtë janë afatet dhe reformat:
Mjedisi i biznesit
Një vlerësim i të gjitha përjashtimeve tatimore me synimin për të vendosur nëse ndonjë masë mund të hiqet gradualisht dhe me synimin për të marrë vendim nëse mundësohet përdorimi i grupeve të të dhënave nga palët e treta për hetimin e pasurive të pajustifikuara (Qershor 2025).
– Përfshirja në Strategjinë Afatmesme të të Ardhurave (SAA) e hetime nga administrata tatimore të pasurive të pajustifikuara të aseteve të tatimpaguesve (Dhjetor 2026).
– Plotësimi i regjistrit të pasurive të tatimpaguesve për 10% të tyre (Dhjetor 2026).
– Rritja e plotësimit paraprak të deklaratave të TVSH-së dhe deklaratave të tatimit mbi të ardhurat personale (duke përdorur informacionin nga fiskalizimi) (Dhjetor 2026);
– Forcimi i performancës së hetimeve kundër mashtrimit tatimor (Qershor 2027).
– Regjistrimi fillestar të jetë kryer në 95% të të gjitha zonave kadastrale (Qershor 2026).
– Digjitalizimi i të gjitha kartelave të pasurive të paluajtshme (në letër) ka përfunduar dhe digjitalizimi përparon, në përputhje me Udhërrëfyesin gjithëpërfshirës, për të arritur rezultate të prekshme me përfundimin e proceseve të digjitalizimit, të miratuar deri në Qershor 2025 (Qershor 2027)
– Miratimi i një udhërrëfyesi gjithëpërfshirës për të arritur rezultate të prekshme për përfundimin e proceseve të digjitalizimit, me qëllim që titujt (në letër) e pronësisë për pasuritë e paluajtshme dhe hartat kadastrale në të gjitha zonat kadastrale të digjitalizohen, duke u dhënë përparësi zonave me rëndësi ekonomike dhe regjistrimi fillestar të përfundojë plotësisht. (Qershor 2025)
– Miratimi i një politike të tokës dhe masat e nevojshme administrative, buxhetore dhe koordinuese, për fillimin e zbatimit të saj në vitin 2028. (Qershor 2027)
Miratimi i një plani integriteti (Dhjetor 2025), duke përfshirë masa të efektshme antikorrupsion për të përmirësuar transparencën dhe përgjegjshmërinë në ofrimin e shërbimeve dhe për të treguar rezultate në përmirësim të ndjeshëm të cilësisë, transparencës, nga Agjencia Shtetërore e Kadastrës (Dhjetor 2027).
– Miratimi i ligjit mbi PPP /koncesionet në përputhje me Acquis dhe praktikat më të mira të BE-së (Qershor 2025) dhe PPP/koncesionet fillojnë të integrohen plotësisht në Listën Unike Kombëtare të Projekteve (Dhjetor 2025).
– Miratimi i bazës ligjore për të siguruar një Autoritet me pavarësi operacionale të Ndihmës Shtetërore dhe i masave operacionale (buxheti) (Dhjetor 2025).
– Të gjithë anëtarët e rinj të bordeve të SPSh-ve të emërohen nëpërmjet procedurave transparente dhe të bazuara në merita (Dhjetor 2024) dhe amendimi i rregulloreve përkatëse për të përfshirë rregulla për emërimin e anëtarëve të bordeve të Shoqërive publike, përmes proceseve të hapura dhe të bazuara në merita të rekrutimit (Qershor 2025).
– Zgjerimi i kritereve për anëtarë të pavarur të bordeve të ndërmarrjeve shtetërore me procedura të hapura dhe të bazuara në merita, do të aplikohet “kudo që është e mundur” (d.m.th., për të gjitha ato ShPSh të cilat nuk klasifikohen si “performues të këqij”, etj., pas një analize fizibilitet) (Dhjetor 2026).
Kapitali njerëzor
– Dy Komitete shtesë për Aftësitë Sektoriale (Bujqësia; Energjia), duke përfshirë zhvillimin e kurrikulave të Arsimit Profesional (Qershor 2026).
– Kurrikula në Arsimin dhe Formimin Profesional (përfshirë standardet e profesioneve përkatëse), në fushat e përcaktuara në Strategjinë e Specializimit Inteligjent, të rishikuara nga Agjencia Kombëtare e Aftësive dhe Kualifikimeve dhe të miratuara nga ministria përgjegjëse për AFP-në. (Qershor 2026)
– 85% e mësuesve përkatës të AFP-së janë trajnuar për kurrikulat e rishikuara të AFP-së. (Dhjetor 2026)
– 50% e të diplomuarve nga shkollat e AFP-së janë punësuar në sektorin përkatës të studimeve të tyre (3 muaj / 6 muaj) pas diplomimit (të ndarë sipas gjinisë dhe llojit (të punësuar / të vetëpunësuar / vazhdojnë studimet e larta dhe punojnë në të njëjtën kohë); gjurmuar çdo vit (Qershor 2027).
– Miratimi dhe zbatimi i një sistemi të ri të vlerësimit të performancës (një metodologji dhe instrumente për vlerësimin e nivelit të kompetencave digjitale) për mësuesit në nivelet fillore dhe të mesme, veçanërisht për kompetencat TIK. (Qershor 2027)
– Përditësimi i kurrikulës në arsimin bazë parauniversitar që lidh arsimin me nevojat e tregut të punës, përkatësisht lëndët “Shkencat e natyrës, Artet, Teknologjia dhe TIK dhe Gjuhët). (Dhjetor 2026 ).
– 95% e mësuesve janë trajnuar për kurrikulat e reja. (Qershor 2027)
– Fillimi i zbatimit të kurrikulës së re. (Qershor 2027)
– Zgjerimi i programit “Art dhe Zeje” në 65% të shkollave të arsimit bazë dhe të mesëm. (Qershor 2027)
– Rregullimi dhe miratimi i kuadrit për njohjen / vlefshmërinë e përvojës së mëparshme të të mësuarit joformal dhe informal dhe përfshirja e kualifikimeve gjatë gjithë jetës, përfshirë mikrokredencialet, në Kornizën Shqiptare të Kualifikimeve. (Qershor 2026)
– 90% e ofruesve publikë dhe privatë të AFP-së kalojnë në procesin e akreditimit. (Qershor 2027)
– Futja e referencave të qarta në aktet nënligjore dhe rregulloret përkatëse të Kornizës Shqiptare, si kritere për akreditim. (Dhjetor 2025)
– Lidhja e 95% të shkollave publike me lidhje broadband me shpejtësi të lartë (të paktën 30 Mbit). (Dhjetor 2025).
– Krijimi i Smart Labs, shoqëruar secili me infrastrukturën përkatëse digjitale, në 75% të shkollave publike. (Qershor 2027)
– Futja e lëndës TIK në të gjitha klasat e arsimit bazë dhe trajnimi i 500 mësuesve të arsimit parauniversitar për të dhënë mësim këtë lëndë. (Dhjetor 2026)
– Përmirësimi i kapaciteteve TIK në IAL, duke zhvilluar dhe duke forcuar një platformë të menaxhimit të informacionit për arsimin e lartë. (Dhjetor 2026)
– Certifikimi sistematik për programet e aftësive digjitale, që do të arrijë certifikimin e 6000 individëve. (Dhjetor 2026)
– Ofrimi i programeve të diversifikuara, që synojnë punëkërkues që përfitojnë ndihmë ekonomike, punëkërkuesit e papunë afatgjatë dhe punëkërkuesit e papunë afatgjatë me arsim bazë / pa arsim paraprak. (Qershor 2025)
– Rritja e numrit të punëkërkuesve të papunë të regjistruar në Programet Aktive të Tregut të Punës (PATP) në 8%. (Qershor 2026)
– Rritja e numrit të regjistrimit të punëkërkuesve në zyrat e punësimit në 60% të totalit të të papunëve. (Qershor 2026)
– Rritja e numrit total të punëkërkuesve të papunë në Formimin Profesional në 20% të totalit të punëkërkuesve të papunë. (Dhjetor 2026).
– Rritja e numrit të punëkërkuesve të papunë që punësohen përmes Programeve të Promovimit të Punësimit të SHKP-së në 5000 (të dhëna të ndara sipas gjinisë dhe grupeve vulnerabël). (Dhjetor 2027)
– Miratimi i Strategjisë së Specializimit Inteligjent. (Dhjetor 2024)
– Miratimi i ligjit dhe zbatimi i legjislacionit për shkencën dhe kërkimin në përputhje me politikën e Zonës Europiane të Kërkimit. (Dhjetor 2025)
– Krijimi i një platforme për promovimin e Shkencës së Hapur, duke u dhënë studiuesve shqiptarë akses të lirë në botimet kërkimore të garantuara nga institucionet e tyre. (Qershor 2027)
– Miratimi i një plani veprimi me masa për të siguruar progres, që Shqipëria të klasifikohet si një inovator mesatar në Tabelën Europiane të inovacionit (TEI), duke rezultuar në përmirësimin e raportimit të Shqipërisë për treguesit TEI. (Dhjetor 2025)
Aftësitë digjitale
– Miratimi i legjislacionit përkatës për t’u harmonizuar me rregulloren e re të BE-së për identitetin Digjital (e-IDAS 2) (Qershor 2026)
– Përfshirja në listën e besuar të Vendeve të Treta të BE-së për vërtetimin e nënshkrimeve elektronike. (Dhjetor 2025)
– Futja e plotë e ID-ve elektronike që lejojnë lidhjen me shërbimet digjitale të administratës publike (duke përfshirë të paktën 22 shërbime elektronike aktuale në e-Albania në fushën e taksave, shërbimeve sociale dhe arsimore) (Dhjetor 2026) dhe pjesëmarrje të plotë në Portofolin e ID-së së BE-së. (Dhjetor 2027)
– Implementimi i një Portofoli Digjital për shërbimet elektronike publike, në përputhje me standardet e BE-së, duke pilotuar si pjesë e Portofolit të identitetit Digjital të e-shërbimeve publike, për të paktën 10 e-shërbime publike. (Dhjetor 2026)
– Kërkesat e marrëveshjeve të njohjes reciproke janë të vendosura dhe të gatshme për nënshkrim me partnerët e tjerë të Ballkanit Perëndimor. (Qershor 2027).
– Përditësimi i listës së infrastrukturës kritike në fushëveprimin e ligjit kombëtar në përputhje me Direktivën NIS2. (Qershor 2025)
– Kornizat e prezantuara nga përafrimi i NIS2 (korniza CVD, kuadri i menaxhimit të krizave), të jenë të vendosura dhe plotësisht funksionale. (Dhjetor 2025)
– Agjencia Digjitale (AKSK – duke vepruar si autoritet kompetent siç përcaktohet në Direktivën NIS2) funksionale: me staf të mjaftueshëm, të pajisur me kompetenca mbikëqyrëse, që kryen kontrolle mbikëqyrëse. (Dhjetor 2026).
– Miratimi i legjislacionit përkatës për Broad-band për ta përafruar me Acquis të BE-së dhe Aktin e infrastrukturës Gigabit, me hyrjen në fuqi në BE. (Qershor 2026)
– Zbatimi i masave rregullatore dhe të kapaciteteve institucionale për të siguruar përfshirjen e infrastrukturave 5G, në përputhje me instrumentet 5G të sigurisë kibernetike të BE-së. (Qershor 2025)
– Miratimi i Strategjisë inovative të Sipërmarrjes. (Dhjetor 2024)
– Miratimi i akteve ligjore mbi instrumentet e mbështetjes së inovacionit duke përmirësuar praktikën aktuale, në përputhje me praktikat e BE-së. (Dhjetor 2025)
– Përgatitja dhe ekzekutimi i një skeme grantesh me fokus në inkubatorët/përshpejtuesit, duke synuar zgjidhjet e gjelbra dhe/ose digjitale. (Dhjetor 2026)
– Përgatitja dhe ekzekutimi i një skeme grantesh me fokus te SME-të dhe/ose startup-et, ku 30% e totalit të SME-ve dhe/ose fondeve të startup-eve synojnë zgjidhje të gjelbra dhe/ose digjitale. (Dhjetor 2025).
Tranzicioni i gjelbër i energjisë
– Miratimi i ndryshimeve ligjore për t’u përafruar me paketën e integrimit të energjisë elektrike, në përputhje me kërkesat e Komunitetit të Energjisë dhe fillimi i zbatimit. (Qershor 2025)
– Vazhdimi i zbatimit të paketës së integrimit të energjisë elektrike duke vënë në funksion tregun e energjisë elektrike brenda ditës, në përputhje me kërkesat e Komunitetit të Energjisë. (Dhjetor 2024)
– Vazhdimi i zbatimit të paketës së integrimit të energjisë elektrike nga Operatori i Sistemit të Transmetimit (OST) dhe Operatori i emëruar i Tregut të Energjisë Elektrike (NEMO-Nominated Electricity Market Operator) duke ndërmarrë veprimet e nevojshme kombëtare për t’iu bashkuar tregut të përbashkët (market coupling) të BE-së, në përputhje me kërkesat e Komunitetit të Energjisë. (Dhjetor 2025)
– Tërheqja graduale nga ndërhyrja publike në përcaktimin e çmimeve për furnizimin me energji elektrike, nëpërmjet derregullimit të tensionit të mesëm dhe të lartë, në përputhje me ligjin për Sektorin e Energjisë. (Dhjetor 2025)
– Zhvillimi i metodologjisë për të përcaktuar grupet e varfra energjetike dhe mjetet e monitorimit, si dhe masat e eficiencës së energjisë që synojnë familjet e ndjeshme ndaj energjisë, duke miratuar planin e veprimit për adresimin e varfërisë energjetike. (Qershor 2026)
– Miratimi i një plani ankandi të bazuar në sasi për të paktën 600 MW instalime të kapaciteteve të reja të energjisë së rinovueshme për tre vitet e ardhshme (në vazhdim për 300 MW do të konsiderohen si pjesë e planit trevjeçar të ankandit). (Dhjetor 2024)
– Miratimi i ligjit për t’u harmonizuar me Direktivën e Energjisë së Rinovueshme të vitit 2018 për biomasën/biokarburantet, përfshirë qëndrueshmërinë dhe kriteret e kursimit të emetimeve të gazeve serrë për biokarburantet. (Qershor 2025)
– Sistem funksional për lëshimin e garancive të shërbimit të origjinës për energjinë e rinovueshme. (Dhjetor 2024)
– Miratimi i ndryshimeve në rregulloret në fuqi për dhënien e lejeve për të thjeshtuar procedurat e lëshimit të lejeve për burimet e rinovueshme (njësi banimi dhe instalime të mëdha). (Qershor 2025)
– Miratimi i kornizës ligjore për krijimin e komuniteteve të energjisë. (Qershor 2026)
– Të paktën 600 MW kapacitete të reja të energjisë së rinovueshme të instaluara. (Qershor 2027)
– Zbatimi i MRVA-së, duke miratuar ndryshime ligjore dhe akte nënligjore për t’u përafruar plotësisht me Acquis të BE-së MRVA dhe duke ndërtuar gatishmërinë institucionale dhe të tregut për të zbatuar Monitorimin, Raportimin, Verifikimin dhe Akreditimin (MRVA). (Dhjetor 2025)
– Zbatimi i shkallës vjetore të rinovimit të ndërtesave në përputhje me synimet indikative (numri i ndërtesave publike të rinovuara), të përfshira në strategjinë afatgjatë të rinovimit të ndërtesave. (Qershor 2027)/MONITOR
