Mrekullia 270 kilometra e gjatë Vjosës, e shtrirë nga malet e Pindit në Greqi në Detin Adriatik, rrezikohet nga ndërtimi i një dige 25 metra të gjatë që pa dyshim do të shkatërrojë një nga pjesët ekologjikisht më të vlefshme të lumit.
Sipas ambjentalistëve, projekti i hidrocentralit do të shkatërronte të gjitha karakteristikat që ka lumi i Vjosës si ishujt me zhavorrë, pyjet aluviale dhe diversitetin e jetës së shpendëve. Gjithashtu banorët janë të shqetësuar se me gërryerjen e lumit, tokat e tyre do të përmbyten duke e bërë zonën përreth lumit të pajetueshme. Në Shqipëri planifikohet ndërtimi i rreth 400 hidrocentraleve, fakt i cili kërcënon të gjithë lumenjtë e Shqipërisë.
Por para disa kohësh me propozim të Agjencisë Kombëtare të Zonave të Mbrojtura (AKZM), Zagoria u shpa“Park Natyror” dhe në fund, Këshilli Kombëtar i Territorit (KKT) e shpalli Zagorinë, “Zonë më Përparësi për Zhvillimin e Turizmit”.
Në Prill të vitit 2015 Ministria e Mjedisit lëshon Deklaratën Mjedisore dhe në 29 Korrik të vitit 2015 qeveria miraton 8 % pikë bonus për kompaninë “Çinar”. Në Shkurt të vitit 2016, Ministria e Energjisë shpall tenderin për konçesionin e pa kërkuar në Poçem. Fitues u shpall bashkimi i kompanive turke “Çinar”, dhe “Ayen Energji”, që nuk kishin asnjë konkurrent tjetër, kompani turke këto pa përvojë në fushën e energjisë dhe me kapacitete modeste.
Por pyetja që ngrihet për këto dy zona kaq të rëndësishme është se kush i jep lejet për këto ndërtime?
Ministria e Energjisë dhe Industrisë lajmëroi dhënien me koncesion 35 vjeçar të ndërtimit të hidrocentralit të Poçemit në Luginën e Vjosës.
Ky vendim është marrë përkundër kundërshtive dhe kritikave të forta publike për shkak të ndikimit negativ që ndërtimi i hidrocentralit do të ketë në Luginën e Vjosës, një nga pasuritë më të mëdha natyrore të vendit.
- Gjatë fushatës për zgjedhjet lokale 2015, Kryeministri Rama deklaroi në Tepelenë se “do të transformonte luginën e Vjosës në një park kombëtar, nuk do të lejonte shkatërrimin e saj nga hidrocentralet dhe do të zhvillonte turizmin dhe bujqësinë në parkun e madh të Vjosës.”
- Një muaj më vonë, pas përfundimit të zgjedhjeve lokale, Këshilli i Ministrave miratoi pranimin e një kërkese të pa kërkuar nga një firmë turke, Çinar-San Hafriyat Nakliyat Inşaat Turizm San Ve Tic Ltd.Şti, për të marrë me koncesion ndërtimin dhe shfrytëzimin e hidrocentralit të Poçemit.
- Kompania Çinar është një kompani e vogël turke me përvojë vetëm në gërmime dheu dhe transporte inertesh dhe pa asnjë asnjë përvojë në fushën e ndërtimit dhe menaxhimit të hidrocentraleve, apo të energjisë në përgjithësi.
- Vendimi i Këshillit të Ministrave për fillimin e procedurave për ndërtimin e hidrocentralit ngjalli reagime nga qytetarët e grupet mjedisore, të cilët protestuan kundër qeverisë duke kërkuar anullimin e çdo plani ndërtimor në Luginën e Vjosës.
- Pavarësisht, reagimeve publike qeveria vendosi vazhdimin e planeve të saj. Në shkurt 2016, Agjencia e Prokurimit Publik shpalli garën për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit me koncesion 35 vjeçar, duke i dhënë kompanisë Çinar një bonus prej 8 përqind të pikëve.
- Në garë u prezantua vetëm Çinar në konsorcoum me kompaninë Ayen Enerji Anonim Şirketi —kompani e mesme me aktivitet në fushën e energjisë në Turqi.
- Në prill 2016, Parlamenti Evropian, në rezolutën për Shqipërinë, i kërkonte sërish qeverisë të tërhiqej nga planet për hidrocentrale në Luginën e Vjosës dhe të investonte për ta kthyer luginën në një park të mbrojtur kombëtar.
- Ekspertët e mjedisit pranë Parlamentit Evropian deklaruan se ndërtimet e hidrocentraleve në lumin e Vjosës, nëse do të bëhen, janë të paligjshme. Qeveria nuk ka bërë studimet dhe vlerësimet e thelluara të ndikimit në mjedis siç parashikohet në ligj, si dhe nuk ka përfshirë qytetarët në procesin e vendimmarrjes të parashikuar në konventat ndërkombëtare.
- Më datë 3 maj 2016, Ministria e Energjisë dhe Industrisë lajmëroi se fituesi për marrjen me koncesion 35 vjeçar të hidrocentralit të Poçemit është bashkimi i dy kompanive turke.
- Përfitimet ekonomike apo sociale të projektit nuk janë bërë asnjëherë publike nga qeveria, pasi çdo procedurë është bërë në mënyrë jotransparente.
Zagoria është shpallur zonë e mbrojtur ndërkohë që për Vjosën e cila është shumë pranë saj është dhënë vendimi për ndërtimin e një hidrocentrali i cili do të jetë shkatërrues për llojin e Vojsës.
