Javën e parë të marsit, koronavirusi që po përhapej me shpejtësi në botë dhe sidomos në fqinjin tonë Itali, i ngjante thjesht një filmi me aksion. Por, me deklarimin e dy rasteve të para me Covid-19 në vend, në datën 9 mars, filmi u bë shumë shpejt realitet. Gjithçka ndryshoi kryekëput.
“Që ditën e parë që u njoftuan rastet me Covid-19, në dyqan nuk hynte më asnjeri”, thotë Anila që administronte një njësi tregtimi veshjesh në një qendër tregtare në Durrës. Pak ditë më vonë, dyqani i saj, ashtu si dhe shumë të tjera në aktivitete të ndryshme u mbyllën për gati 2 muaj me urdhër të qeverisë. Edhe sot Anila nuk e ka hapur dyqanin e saj, pasi e kishte të pamundur të përballonte pagesat e shtyra të qirasë dhe për menaxhimin e ambienteve të përbashkëta.
Të dhënat e INSTAT për indeksin e tregtisë me pakicë tregojnë se në muajin mars, shitjet (indekset e vlerës) në kategorinë “Veshje, këpucë dhe artikuj prej lëkure” ranë me 66% në raport me marsin 2019, duke shënuar tkurrjen më të madhe nga të gjitha kategoritë e tjera (në shkurt shitjet e kësaj kategorie ishin rritur me 14.4%).
Në të kundërt, konsumatorët, të pasigurtë për atë që mund t’u rezervonte e ardhmja, nxituan drejt blerjes së produkteve të domosdoshme ushqimore, kryesisht në dyqanet që kishin aty pranë. Po sipas INSTAT, indeksi i vlerës në “Artikuj të përzier kryesisht ushqime, pije, duhan në njësi tregtare jo të specializuara” u rrit me bazë vjetore me 12.1%.
Ndonëse radhët në supermarket u shtuan, edhe për shkak të kufizimeve që u vunë në orare, pas shpalljes së gjendjes së jashtëzakonshme, shitjet e tyre ishin me rënie në mars. Indeksi i vlerës në “Ushqime pije e duhan në njësi tregtare të specializuara”, u tkurr me 14.4% me bazë vjetore në mars.
Të dhënat tregojnë se përveç dyqaneve ushqimore të lagjeve, dhe shitjeve të produkteve farmaceutike , që u rritën lehtë me 0.4%, të gjithë të tjerët janë përballur me tkurrje të ndjeshme të shitjeve. Në total, indeksi I vlerës në tregtinë me pakicë u tkurr me 22% në mars, në krahasim me marsin 2019. Në shkurt, kur gjithçka ishte normale, ky indeks u rrit me 9.2% dhe në janar me 15.5%, me bazë vjetore.
Mbyllja në shtëpi dhe ndalimi i transportit publik bëri që tregtia me pakicë e hidrokarbureve në njësi tregtare të specializuara të bjerë me gati 40% në mars, ndonëse njësitë e tyre të tregtimit nuk u mbyllën në asnjë çast.
Individët e bizneset nuk blenë as pajisje të teknologjisë së informacionit, ndonëse puna nga shtëpia u kthye në një domosdoshmëri. Indeksi i vlerës i “Pajisje kompjuterike, informatike dhe te komunikacionit” u tkurr me 29% me bazë vjetore në mars.
Ndonëse të mbyllur në shtëpi, pakkujt i shkonte në mendje të merrej me rregullimin e saj. Indeksi i vlerës i “Paisje të ndryshme elektro-shtëpiake, mobiljet dhe pajisje të tjera shtëpiake” u tkurr me 40%, në raport me marsin normal të 2019-s. Edhe shitjet e librave e gazetave ranë me 48%, teksa u mbyllën dhe njësitë e tregtimit të tyre në gjysmën e dytë të marsit.
Prilli, që ishte pothuajse totalisht i mbyllur pritet të rezultojë me shifra edhe më negative, ndërsa nga gjysma e majit hapja nis gradualisht, ndërsa qershori ishte pothuajse tërësisht i hapur. Por shifrat e indeksit të tregtisë me pakicë për tremujorin e dytë e më pas do të tregojnë se sa afatgjatë do të jenë në konsum pasojat e Covid-19./Monitor.al
