Edhe pse kostot e importeve ushqimore kanë rënë prej tre vitesh me radhë, Shqipëria po përjeton një rritje të pandalshme të çmimeve në tregjet e pakicës. Artikujt ushqimorë janë sot më të shtrenjtë se në Bashkimin Europian, ndërkohë që të ardhurat e shqiptarëve mbeten sa 41 për qind e mesatares së BE-së. Ky kontrast i mprehtë po rëndon çdo familje, ndërsa bizneset e mëdha ruajnë marzhe të larta fitimi.
Sipas të dhënave të Doganave, në tremujorin e tretë të vitit 2025 një kilogram nga grupi Ushqime dhe pije alkoolike kushtonte 116.7 lekë, 0.7 për qind më pak se një vit më parë dhe 8 për qind më pak se në fillim të vitit 2024. Importuesit po blejnë më lirë për shkak të ofertës së bollshme dhe luhatjeve ndërkombëtare, ndërsa sasitë e mallrave të sjella nga jashtë janë rritur dukshëm dy vitet e fundit.
Por në tregjet e pakicës ndodh e kundërta. Çmimet e ushqimeve janë rritur rreth 3 për qind këtë vit, një nivel që tejkalon inflacionin e përgjithshëm. Uljet në çmimin e importit nuk transmetohen te konsumatori, ndërsa përqendrimi i tregtisë në pak aktorë kryesorë u jep kompanive të mëdha fuqi për të mbajtur çmimet e larta, pavarësisht kostove më të ulëta të furnizimit. Rritja e pagave dhe shpenzimeve të transportit amortizon vetëm pjesërisht efektin pozitiv të çmimeve më të ulëta të importit.
Shqipëria reagon me vonesë ndaj zhvillimeve në tregjet globale dhe në periudhat e pikut të konsumit, si sezoni turistik apo fundviti, çmimet rriten edhe kur importet janë bërë më të lira. Ky model ka përshpejtuar një zhvillim alarmant: në vitin 2024 çmimet ushqimore në vend u barazuan për herë të parë me mesataren e BE-së dhe madje e tejkaluan me 1 për qind.
Evolucioni është i fortë. Nga viti 2005 deri në 2018 çmimet ushqimore në Shqipëri qëndronin në 68 deri në 78 për qind të mesatares së BE-së. Pas vitit 2018 filloi rritja e shpejtë. Në vitin 2023 çmimet ishin vetëm 7 për qind më të ulëta se mesatarja europiane, ndërsa në 2024 u tejkalua për herë të parë.
Kategoritë më të shtrenjta për familjet shqiptare janë vezët, djathi dhe qumështi, që kanë arritur në 131 për qind të mesatares së BE-së, nga 119.5 për qind një vit më parë. Ushqimet e tjera janë 25 për qind më të kushtueshme se në Europë dhe pijet joalkoolike 19 për qind më shumë. I vetmi produkt më i lirë se BE-ja mbeten cigaret, të cilat kushtojnë sa 47 për qind e mesatares së vendeve europiane. Artikulli bazohet në të dhënat e Monitor.
