Së fundmi, Banka Botërore ka publikuar një raport të titulluar “Ndikimi i Covid-19 në sistemet shëndetësore në Ballkanin Perëndimor”, ku analizohet gjendja e sistemeve shëndetësore para dhe gjatë epidemisë në Ballkanin Perëndimor.
Në raport thuhet se përpara shpërthimit të Covid-19, sistemet shëndetësore të Ballkanit Perëndimor përballeshin me vështirësi kritike në financim dhe në realizim të shërbimeve.
Sipas BB, shpenzimet për frymë për sistemet shëndetësore janë ndjeshëm më të ulëta se mesatarja e BE-së dhe mënyra me të cilën shpenzohen fondet e pakta është jo efikase ose jo e harmonizuar me profilin e sëmundshmërisë në rajon.
Në të dhënat që BB jep për vendet e Ballkanit Perëndimor, Shqipëria ka performancën më të keqe, pasi konstatohet se banorët shpenzojnë nga xhepi për shërbime shëndetësore më shumë se të gjithë (të dhënat e 2014), ndërsa shteti ka shpenzimet më të ulëta për frymë për sistemin e shëndetësisë.
Shpenzimet e drejtpërdrejta nga xhepi arrijnë 50% për shqiptarët, më të lartat në rajon dhe në krahasim me mesataren europiane, ndërsa shpenzimet publike për frymë për shëndetësinë ishin 304 dollarë, më të ulëtat në rajon dhe shumë poshtë mesatares së vendeve të BE-së.
Po ashtu, Shqipëria ka kapacitetet shëndetësore më të ulëtat në rajon në klinika, spitale dhe qendra të kujdesit shëndetësor, si dhe më pak mjekë.
Sipas raportit, sigurimi i fondeve të mjaftueshme për shëndetësinë dhe modernizimi i realizimit të shërbimeve për ta ofruar me efikasitet dhe efektivitet kujdesin janë sfida me të cilat është përballur prej kohësh i gjithë rajoni.
Në mbarë rajonin, mungesën e fondeve për sistemet shëndetësore shpesh e vuajnë familjet, shpenzimet e drejtpërdrejta (nga xhepi) të të cilave janë të larta.
Kjo shkon nga 37 për qind në Serbi dhe në Malin e Zi, deri në 50 për qind në Shqipëri, në krahasim me 14,9 për qind në BE.
Këto sfida në financim përkeqësohen edhe nga modelet jo efikase të realizimit të shërbimeve, të cilat i kalojnë më së shumti rastet në sistemin spitalor, i cili është i kushtueshëm dhe nuk është i përputhur me profilin e sëmundshmërisë, në të cilin dominojnë sëmundjet jo ngjitëse.
Shkalla e vdekshmërisë dhe sëmundshmërisë nga koronavirusi duhen parë në kontekst të një sistemi të kujdesit shëndetësor dhe të një popullate.
Në pamje të parë, siç pasqyrohet nga renditjet ndërkombëtare të gatishmërisë për pandeminë, Ballkani Perëndimor duket se është mirë.
Indeksi i Sigurisë Shëndetësore Globale (GHSI) merr në konsideratë parandalimin, zbulimin, ndërhyrjen e shpejtë, përputhshmërinë me normat ndërkombëtare dhe mjedisin e risqeve; në këto fusha, ky rajon ka ecuri të mirë.
GHSI vëren gjithashtu se kapaciteti i sistemeve shëndetësore është i kufizuar—kjo ka qenë fusha ku është dhënë vlerësimi më i ulët.
Ky konstatim pasqyron dobësitë strukturore që ekzistojnë prej kohësh në financim, në realizimin e shërbimeve, në qeverisje dhe në administrimin e personelit, çka i bën sistemet shëndetësore të cenueshme përballë ngjarjeve të padëshirueshme.
Me masa politikash dhe investimesh inteligjente në pesë fushat thelbësore (ndalimi i transmetimit të mëtejshëm, administrimi i buxheteve, mbrojtja e pacientëve të cenueshëm, sigurimi i realizimit të shërbimeve dhe rifitimi i një normaliteti të ri), sistemet shëndetësore mund të dalin më të forta nga epidemia e vitit 2019-2020 dhe më të afta për të mbrojtur shëndetin dhe mirëqenien e qytetarëve.
Ky raport sheh, së pari, shkallën e përgatitjes së sistemeve shëndetësore për Covid-19 dhe efektin e menjëhershëm të kësaj sëmundjeje.
Më pas, diskutohen mundësitë që kanë përpara qeveritë dhe udhëheqësit e sistemeve shëndetësore, ndërkohë që kërkojnë të menaxhojnë epideminë gjersa të gjendet një vaksinë apo trajtime efikase.
