Pavarësisht sanksioneve perëndimore të vendosura pas pushtimit të Ukrainës, Rusia po vazhdon të shesë naftën e saj pothuajse të patrazuar. Dhe këtë e bën falë një ‘flote fantazmë’, një flotë që i shpëton radarit të autoriteteve ndërkombëtare, duke e lejuar kështu të anashkalojë bllokadat e vendosura pas pushtimit të Ukrainës.
Sanksionet
Përpara pushtimit të Ukrainës nga Vladimir Putin në shkurt 2022, eksportet e naftës të Moskës mbështeteshin kryesisht në cisternat perëndimore, të cilat dominojnë flotën e transportit botëror. Në përpjekje për të kufizuar të ardhurat e Kremlinit, Shtetet e Bashkuara, Bashkimi Evropian, Mbretëria e Bashkuar dhe vendet e tjera të G7 kanë ndaluar kompanitë e tyre të ofrojnë anije, sigurime ose financim për eksportet ruse pas 5 dhjetorit 2022, përveç rasteve kur nafta shitej më poshtë se çmimet e tregut.
Ishte momenti kur Rusia filloi të krijonte flotën e saj të anijeve të regjistruara në vendet jo-G7. Në muajt e fundit të vitit 2022, tregu i cisternave përjetoi një bum, pasi kompanitë ruse dhe ndërmjetësit e tyre morën masa për të blerë anije të përdorura dhe pronarët e anijeve perëndimorë shfrytëzuan mundësinë për të bërë marrëveshje të arta.
Siç zbulon një hetim i gjatë nga Financial Times, këto flota u ndërtuan falë bashkëpunimit të sipërmarrësve perëndimorë, të cilët i blenë anijet dhe i regjistruan ato në kompani me bazë në vende të largëta si Ishujt Marshall, por duke përdorur para nga Lukoil rus. Sipas investigimit të gazetës britanike, që kur u futën kufizimet e para perëndimore në eksportet ruse të naftës në dhjetor 2022, Moska ka krijuar një flotë prej mbi 400 anijesh ‘fantazmë’ të cilat aktualisht lëvizin rreth 4 milionë fuçi naftë në ditë jashtë sanksioneve, duke gjeneruar miliarda dollarë në vit të ardhura shtesë për luftën e Vladimir Putinit.
Qeveritë perëndimore kanë arritur deri më tani të zbulojnë dhe sanksionojnë anije individuale, por mashtrimi i strukturave të korporatave në det të hapur ka bërë që zyrtarët perëndimorë të luftojnë për të identifikuar se kush i zotëron cisternat, si janë blerë ose kush mbikëqyr operacionet e tyre.
Bashkëpunëtorët perëndimorë
Hetimi i FT tregon se si Lukoil i Rusisë përdori krahun e saj të transportit për të financuar një kontabilist britanik 74-vjeçar të quajtur John Ormerod për të blerë Canis Poëer, një nga anijet e sanksionuara më vonë nga Perëndimi, dhe të paktën 24 cisterna të tjera të përdorura, ndërmjet dhjetorit 2022 dhe gushtit 2023, për një kosto totale prej më shumë se 700 milionë dollarë. Siç raporton gazeta, secila anije u ble nga një emër i ndryshëm për qëllime speciale, i ngritur nga Ormerod në Ishujt Marshall, por Eiger Shipping DMCC me bazë në Dubai të Lukoil-it siguroi fondet duke parapaguar kartën e anijeve.
Në të njëjtën kohë, kompanitë me bazë në Dubai të lidhura me një manjat britanik të anijeve, i lindur në Pakistan, Muhammad Tahir Lakhani, janë kontraktuar për të menaxhuar anijet, tha FT, duke cituar burime të njohura me objektet. Seria komplekse e marrëveshjeve do të tregonte se si Lukoil, prodhuesi i dytë më i madh i naftës në Rusi, ishte në gjendje të financonte blerjen e një flote anijesh duke fshehur përfshirjen e saj nga publiku. Së bashku, 25 anijet thuhet se kanë transportuar rreth 120 milionë fuçi naftë nga Rusia që kur janë blerë nga Ormerod. Nëse supozojmë një kosto prej vetëm 60 dollarë për fuçi, totali do të ishte i barabartë me 7.2 miliardë dollarë eksporte.
Truku funksionon gjithashtu sepse këto transaksione në fakt nuk shkelin asnjë ligj. Kjo për shkak se megjithëse Lukoil ka qenë nën sanksionet e SHBA që nga viti 2014, as Eiger Shipping DMCC, as pronari i saj Litasco Middle East DMCC, me seli në Dubai, nuk janë subjekte të sanksionuara.
Dhe kështu, gjithçka është krejtësisht e ligjshme, pasi kompanitë me bazë në Dubai nuk duhet të respektojnë kufizimet perëndimore nëse nuk përdorin financimin ose shërbimet e G7. Këto rregulla u krijuan për të reduktuar të ardhurat e Kremlinit, duke lejuar në të njëjtën kohë që eksportet ruse të vazhdojnë të paktën pjesërisht, në mënyrë që të mos rriten çmimet globale të naftës.
