Bordi Ekzekutiv i Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN) përfundoi në 23 nëntor rishikimin e parë të monitorimit pas-programit me Shqipërinë. Shqipëria ka përfituar nga ndihma emergjente financiare e FMN-së rreth 190.5 milion dollarë amerikanë e disbursuar në kuadër të Instrumentit të Financimit të Shpejtë në Prill 2020, i cili lejoi Shqipërinë të përmbushë nevojat urgjente të bilancit të pagesave që vijnë nga pasojat e tërmetit në Nëntor 2019 dhe shpërthimit të pandemisë COVID-19. Kapaciteti i Shqipërisë për të ripaguar Fondin është i mjaftueshëm, por rreziqet janë rritur në dritën e tronditjeve.
FMN thotë se paketa ekonomike ishte më e vogël se mesatarja e Ballkanit dhe se kredia për sektorin privat vazhdoi të rritet. Pandemia COVID-19, e kombinuar me tërmetin e fortë që goditi Shqipërinë në nëntor 2019, ka rezultuar në presione shtesë të shpenzimeve dhe një tkurrje të madhe ekonomike, të cilat janë pritet të përmbysin trendin në rënie të borxhit në vitet e fundit dhe të rrisë borxhin publik të Shqipërisë në rreth 82 përqind të PBB-së në 2020.
Pasojat e krizës
Shqipëria vazhdon të preket rëndë nga pasojat e tërmetit dhe pandemisë. Autoritetet iu përgjigjën menjëherë goditjeve dhe stabiliteti makroekonomik dhe financiar, megjithatë ekonomia pritet të tkurret me 7½ përqind në vitin 2020 dhe gradualisht të përmirësohet në vitet 2021-22, ndërsa goditjet ulen dhe shpenzimet e rindërtimit rriten. Inflacioni pritet të mbetet i zbutur përpara se të konvergohet në objektivin 3 për qind për periudhën afatmesme. Deficiti i llogarisë korente parashikohet të zgjerohet në më shumë se 10 përqind të PBB-së në 2020, kur rezervat ndërkombëtare parashikohen në një rritje të vogël.
Perspektiva me rreziqe
Perspektiva i nënshtrohet një pasigurie të madhe me rreziqe. Rreziqet negative janë duke u rritur ndërsa rastet e reja të infeksionit Covid-19 janë rritur ndjeshëm në Shqipëri dhe shumë vende të tjera të Evropës. Një pandemi më e rëndë do të dëmtojë më tej perspektivën ekonomike të Shqipërisë, përmes turizmit më të dobët, uljes së remitancave, uljes së kërkesës së jashtme dhe të investimeve të huaja, si dhe kushteve më të vështira financiare për pagimin e borxheve. Presionet e mëdha të zhvlerësimit të monedhës euro mund të sjellin rreziqe të bilancit të kredive e huave të pambrojtura në valutë të huaj, megjithëse mbulimi i konsiderueshëm i rezervës do të ishte një faktor zbutës. Borxhi publik i ngritur i Shqipërisë dhe niveli relativisht i lartë i kredive me probleme (NPL) paraqesin gjithashtu sfida, thekson FMN.
Vlerësimi i Bordit Ekzekutiv
Drejtorët ekzekutiv përgëzuan autoritetet shqiptare për ruajtjen e stabilitetit makroekonomik dhe financiar deri më tani, dhe mirëpritën përgjigjet e tyre për të mbështetur njerëzit e goditur nga tërmeti i nëntorit 2019 dhe pandemisë COVID-19. Kapaciteti i Shqipërisë për të ripaguar Fondin është i mjaftueshëm, me një mbulesë të konsiderueshme rezerve dhe kurs fleksibël të këmbimit si amortizues të rëndësishëm. Sidoqoftë, rreziqet që vijnë nga pandemia janë rritur, deficitet fiskale dhe borxhi publik, dobësitë në menaxhimin e financave publike dhe një nivel relativisht i lartë i huave me probleme (NPL) dhe euroizimi i ekonomisë mbeten sfida.
Kujdes PPP-të
Drejtorët theksuan se mbështetja për ekonominë duhet të vazhdojë në 2021, por duhet të jetë e përcaktuar, subjekt i transparencës dhe i përgjegjësisë.
Ndryshimet e shpeshta, të përkohshme në politikat tatimore dhe skemat e amnistisë tatimore duhet të shmangen. Drejtorët gjithashtu theksuan nevojën për të forcuar Ministrinë e Financave dhe për të menaxhuar rreziqet fiskale në rritje, duke përfshirë partneritetet publik-privat dhe garancitë e fundit të qeverisë. Ata nënvizuan nevojën për të parandaluar borxhet e reja.
/GazetaReforma.com/
