Efektet anësore janë raportuar në tri vaksinat e aprovuara për përdorim emergjent në SHBA, por shumica janë të lehta dhe me jetë të shkurtër.
Ndërsa më shumë njerëz po e marrin një vaksinë të coronavirusit, shumë po pyesin se çfarë efektesh anësore duhet të presin, dhe nëse ka ndryshime midis efekteve anësore të vaksinave, raporton The Guardian.
Përgjigja e shkurtër për të dy pyetjet është po! Detajet janë më poshtë, megjithëse çdo shqetësim zbehet në krahasim me kontraktimin e coronavirusit.
Ne përdorëm të dhënat e provave klinike të mbledhura nga Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave (FDA) për të eksploruar llojet e efekteve anësore që lidhen më së shpeshti me tre vaksinat aktualisht të autorizuara për përdorim emergjent në SHBA.
Ato vaksina u krijuan nga Pfizer dhe BioNTech, Moderna dhe Instituti Kombëtar i Alergjisë dhe Sëmundjeve Infektive (Niaid) dhe së fundmi nga Johnson&Johnson.
Cilat janë efektet anësore të zakonshme?
Për të gjitha vaksinat, efektet anësore më të zakonshme përfshijnë:
Dhimbje aty ku injektohet vaksina;
Lodhje;
Dhimbje koke dhe dhimbje të muskujve.
Efektet anësore më pak të zakonshme mund të përfshijnë gjithashtu të përziera, të dridhura dhe ethe.
Shumica dërrmuese e simptomave shkaktojnë shqetësime, por jo përçarje totale të zakoneve tuaja të përditshme.
A janë të sigurta vaksinat kundër COVID-19?
Po. Siguria e tyre është testuar në prova të mëdha të dhjetëra mijëra njerëzve, atëherë FDA dhe Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) vazhdojnë të monitorojnë të dhënat e sigurisë së vaksinave, përfshirë efektet anësore, pasi autorizohen vaksinat. Këto nganjëherë referohen si prova të fazës IV. Ky monitorim shkon dorë për dore me raportimin përmes disa regjistrave të sigurisë së vaksinave.
Këto studime të vazhdueshme mund të ndihmojnë në identifikimin e efekteve anësore më të rralla, dhe identifikimin e njerëzve që mund të kenë ndjeshmëri të veçantë ndaj vaksinës, të tilla si një potencial për një reaksion alergjik.
Një nga numrat kryesorë të përfshirë në grafikët më poshtë është shkalla e njerëzve që përjetuan efekte anësore pasi morën një “placebo”, ose një injeksion të kripës në vend të vaksinës. Njerëzit e përfshirë në prova nuk e dinin nëse e kishin marrë apo jo vaksinën. Kjo i ndihmon studiuesit të kuptojnë shkallën e historisë së këtyre efekteve anësore në popullatë.
Efektet anësore të vaksinës Moderna
E quajtur zyrtarisht mRNA-1273, kjo vaksinë u zhvillua nga Moderna në partneritet me Niaid, por shumica e njerëzve thjesht e njohin atë si vaksina Moderna, e cila është një regjim me dy doza me një distancë prej 28 ditësh.
Një provë klinike që përfshinte më shumë se 30 mijë pjesëmarrës në 99 site në SHBA zbuloi se vaksina ishte e sigurt dhe efektive dhe mbrojti njerëzit kundër coronavirusit 94.1 për qind të kohës. Midis atyre pjesëmarrësve në provë, 15,168 njerëz morën vaksinën dhe të tjerët morën një placebo.
Ne përdorëm rezultate nga provat e vaksinës për të përshkruar se sa ka të ngjarë që njerëzit nga 18 deri në 64 vjeç të përjetojnë një efekt anësor brenda një jave nga një dozë e vaksinës. Mesatarisht, këto simptoma pastrohen brenda tre ditësh, dhe shpesh më pak.
Një tipar kryesor i regjimit me dy doza është se njerëzit kanë më shumë të ngjarë të përjetojnë efekte anësore pas dozës së dytë.
Një vaksinë e zhvilluar nga Pfizer/BionTech me emrin farmaceutik BNT162B2 përdor teknologjinë ARN, ashtu si vaksina Moderna.
Testimi i tyre përdori 152 faqe në të gjithë botën. Ndërsa shumica (130) ishin në SHBA, vendet e provave ishin gjithashtu të vendosura në Brazil, Argjentinë dhe Afrikën e Jugut.
Më shumë se 43 mijë njerëz u përfshinë në testim. Vaksina u zbulua të jetë 95 për qind efektive në parandalimin e COVID-19.Vaksina e Pfizer përdor një regjiment me dy doza me hapësirë prej 21 ditësh.
Ndryshe nga Moderna, Pfizer studioi efektet anësore në dy grupe të moshave të veçanta: njerëz midis moshës 16 dhe 55 vjeç dhe njerëz më të vjetër se 55. Për shkak se njerëzit më të vjetër se 55 kanë pak më pak gjasa të përjetojnë efekte anësore, grupi i ri paraqitet këtu.
Ashtu si vaksina Moderna, disa efekte anësore ishin më të zakonshme pas dozës së dytë. Vaksina më e fundit e autorizuar në SHBA është e kompanisë farmaceutike – Johnson&Johnson Janssen.
Testimi i Johnson&Johnson përfshiu më shumë se 40 mijë njerëz në 19 rajone gjeografike. E rëndësishmja, kjo përfshinte Afrikën e Jugut, ku vaksina u gjet të jetë pak më pak efektive kundër variantit B1351.
FDA zbuloi se kjo vaksinë është më shumë se 66 për qind efektive në parandalimin e moderuar deri të rëndë COVID-19, transmeton Telegrafi.
Ndërsa kjo shkallë e efikasitetit është më e ulët se dy vaksinat e diskutuara më parë, ajo ende jep një mbrojtje gati të përsosur kundër shtrimit në spital dhe vdekjes, dhe siguron avantazhe në luftimin e pandemisë.
Vaksina Johnson&Johnson kërkon vetëm një dozë, ka një normë përgjithësisht më të ulët të efekteve anësore.
Efektet anësore janë një shenjë që vaksina po e nxit trupin tuaj të marrë një përgjigje imune. Ato mund të jenë të pakëndshme, por gjithashtu mund të jenë një shenjë që vaksina po funksionon ashtu siç është menduar.
Efektet anësore shkaktohen nga lirimi i kimikateve në trup, të cilat sinjalizojnë sistemin imunitar se është koha për të vendosur një përgjigje. Këto kimikate që ndodhin natyrshëm quhen citokina dhe kimokina. Megjithëse nuk ekziston një korrelacion një me një midis efekteve anësore dhe një përgjigje imune, efektet anësore janë një pjesë e pritshme e procesit.
“Ajo që ne kërkojmë si vaksinologë është përgjigjja e Goldilocks”, tha Dr Greg Poland, kryeredaktor i revistës mjekësore Vaccine dhe drejtues i Grupit të Kërkimit të Vaksinave në Klinikën Mayo. Poland gjithashtu konsultohet për prodhuesit kryesorë të vaksinave. “Ne nuk duam shumë pak” përgjigje imune, “nuk duam shumë, duam mjaftueshëm”, tha ai, transmeton Telegrafi.
Bilanci që po përshkruan Poland ndonjëherë referohet si midis “imunogjenitetit” dhe “reaktogjenitetit”, ose prirjes për të nxitur një përgjigje imune kundrejt tolerancës së efekteve anësore.
Pse duhet t’u besoj këtyre të dhënave?
Në shkencën e vaksinave, këto efekte anësore shpesh të lehta përshkruhen si “ngjarje anësore”. Në studimet e vaksinave kundër COVID-19, studiuesit mblodhën informacione mbi gjithçka, nga frakturat e kofshëve deri te sulmet në zemër për të monitoruar sigurinë e këtyre vaksinave.
“Ne kemi një sistem shumë, shumë të fortë në SHBA”, për të ndjekur ngjarjet e padëshirueshme të vaksinës, tha Poland. “Është mënyra se si ne ishim në gjendje të përcaktonim një rrezik të anafilaksisë në lloje specifike të njerëzve që ndodhin në normën prej 2.4-4.5 për milion, diçka që nuk mund ta kishit bërë kurrë në këtë lloj kohe në të kaluarën”.
E rëndësishmja, shumica dërrmuese e këtyre efekteve anësore nuk kanë të bëjnë me vaksinat, por megjithatë janë të dokumentuara për të siguruar që nuk ka një model, dhe për të verifikuar sigurinë e një prej ndërhyrjeve të vetme mjekësore që u jepen njerëzve të shëndetshëm.
FDA pastaj prodhon analizën e vet të provave të vaksinave, dhe të dhënat i paraqiten një panel të pavarur ekspertësh, të cilët e rishikojnë atë dhe bëjnë një rekomandim nëse duhet të autorizohen vaksinat bazuar në rezultatet. Analizat e FDA-së të paraqitura në komitet janë publike, dhe mund të shihen këtu, ashtu si edhe takimet e këtij paneli ekspertësh.
