Dr Tom Frieden, ish-drejtori i Qendrave të SHBA për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve, bëri me dije “10 të vërtetat” e tij për Covid-19, teksa u shpreh se “Në 30 vitet e mia në shëndetin publik global, kurrë nuk kam parë diçka të tillë.”
Këtu janë 10 të vërtetat, sipas Frieden shkruan CNN:
1. Situata është vërtet serioze” në New York City
“Edhe tani me vdekjet në rënie të konsiderueshme, ka dy herë më shumë vdekje nga Covid-19 në New York City sesa ka në një ditë të zakonshme nga të gjitha shkaqet e tjera,” tha Frieden.
New York ka 321,192 raste të konfirmuara dhe 25.231 viktima, sipas të dhënave të Universitetit Johns Hopkins.
2. Ky është “vetëm fillimi”
Frieden tha aq keq sa gjërat duket tani, sa ai mendon se jemi akoma në fazat fillestare të pandemisë.
Edhe ekspertët John Barry dhe Marc Lipsitch bashkautorë të një raporti të ri, parashikojnë që pandemia e koronavirusit mund të zgjasë deri në dy vite të tjerë, dhe ata paralajmërojnë se situata mund të përkeqësohet “në mënyrë të konsiderueshme nga ajo që kemi parë deri më tani”.
3. Të dhënat janë një “armë shumë e fuqishme kundër këtij virusi”
Frieden shpjegoi se të dhënat që përdoren për të monitoruar trendet mund të ndihmojnë në ndalimin e grupimeve para se ato të shndërrohen në shpërthime. “Të dhënat mund të ndihmojnë në ndalimin e shpërthimeve nga shndërrimi në epidemi. Epidemiologu i Universitetit Stanford Dr. John Ioannidis ka zbuluar nga të dhënat që shfaqen se infeksionet koronavirus janë më të zakonshme nga sa menduan fillimisht ekspertët, dhe rreziku i vdekjes për një person mesatar është më i ulët se sa ishte parashikuar për herë të parë.”
4. Ne duhet ta “boksojmë virusin”
Teksa urdhrat e qëndrimit në shtëpi ngadalësuan përhapjen e virusit dhe rrafshuan kurbën në shtete të tilla si New York dhe California, virusi vazhdon të përhapet në të gjithë vendin me afërsisht 30,000 raste të reja në ditë për gati një muaj. Me shtetet në të gjithë SH.B.A që konsiderojnë kufizime lehtësuese, vendi hapet vetë ndaj infeksioneve në rritje. Kjo është arsyeja pse, ne duhet të boksojmë në koronavirus sapo kurba të fillojë të rrafshohet.
5. Ne duhet të gjejmë ekuilibrin
Ekonomia nuk ka pse të vijë në kurriz të shëndetit publik, është e nevojshme të gjesh ekuilibrin midis rifillimit të ekonomisë sonë dhe kufizimit të virusit. Një model nga Instituti për Metrikat Shëndetësore dhe Vlerësimi në Universitetin e Uashingtonit ka publikura një raport që parashikon që 134,000 amerikanë mund të vdisnin deri në gusht, me gjasa duke marrë parasysh ndikimin e hapjeve të shtetit. Dhe një raport i brendshëm nga Qendrat e SHBA për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve që u mor nga The New York Times zbuloi se numri i përditshëm i vdekjeve mund të arrijë në 3000 deri në 1 qershor.
6. Mbroni “heronjtë e vijës së përparme”
“Ne duhet të mbrojmë punonjësit e kujdesit shëndetësor dhe stafin tjetër thelbësor, ose heronjtë e vijës së parë të kësaj lufte,” tha Frieden.
Sipas një vlerësimi nga CDC, më shumë se 9,200 punëtorë të kujdesit shëndetësor janë infektuar nga koronavirusi.
Punëtorët e kujdesit shëndetësor janë në rrezik më të madh, dhe spitalet janë përballur me mungesa të mjeteve mbrojtëse siç janë maskat N95.
7. Mbroni edhe njerëzit më të rrezikuar
Tetë nga 10 vdekjet e raportuara në SH.B.A. kanë qenë nga të rritur që janë 65 vjeç e më të vjetër, sipas CDC. Dhe njerëzit me sistem imunitar të dobët dhe sëmundje të tilla si astma, sëmundja e zemrës, presioni i lartë i gjakut ose diabeti janë më të rrezikuar. “Në jetën tuaj të përditshme, ju jeni gjithmonë duke luftuar kundër patogjenëve,” tha korrespodenti kryesor mjekësor CNN, Dr Sanjay Gupta. “Shumica e kohës ju as nuk e kuptoni. Nëse keni një gjendje themelore, kjo e bën më sfiduese të luftoni një virus si ky. Mund të zhvilloni një ethe, gulçim ose një kollë më lehtë se dikush që nuk ka një sëmundje paraardhëse “.
8. Qeveritë dhe ndërmarrjet private duhet të punojnë së bashku
Të dyja, qeveria dhe industria duhet të bashkëpunojnë për të bërë “investime të vazhdueshme masive në testimin dhe shpërndarjen e një vaksine sa më shpejt të jetë e mundur”, tha Frieden.
Dr Anthony Fauci, kreu i Institutit Kombëtar të Alergjisë dhe Sëmundjeve Infektive, tha në mars se një vaksinë mund të jetë e mundur në dispozicion në një vit deri në 18 muaj. Sidoqoftë, ekspertët janë skeptikë.
“Unë nuk mendoj se është bërë ndonjëherë në një shkallë industriale në 18 muaj,” tha Dr. Amesh Adalja, një studiues i moshuar i përqendruar në shfaqjen e sëmundjes infektive në Qendrën për Sigurinë Shëndetësore në Universitetin Johns Hopkins. “Zhvillimi i vaksinës zakonisht matet në vite, jo në muaj.”
9. Ne nuk duhet të lëmë pas dore çështjet shëndetësore jo-Covid
Ndërsa pandemia e koronavirusit ka përmbytur shumë spitale me pacientë në të gjithë botën, njerëzit nuk janë më papritmas imunë ndaj sëmundjeve dhe sëmundjeve të tjera. Shumë procedura zgjedhore janë anuluar ose shtyrë, dhe pacientët me sëmundje të tjera presin nga frika ndërsa e vendosin trajtimin në pritje. Shumë prej tyre kanë shumë frikë të bëjnë sipërmarrje jashtë dhe të vizitojnë spitalet nga frika e kontraktimit të virusit.
10. Përgatitja është parësore
“Asnjëherë më”, tha Frieden. “Do ishte e pashmangshme që do të ketë shpërthime në të ardhmen, por nuk është e pashmangshme që ne do të vazhdojmë të jemi të papërgatitur.”
