Shkarkimi masiv i drejtuesve të Policisë së Shtetit në Shkodër, pas aksionit për shembjen e ndërtimeve pa leje në Theth, po ngjall reagime të forta për mënyrën se si qeveria po kërkon të shpëtojë veten nga përgjegjësia. Me një valë largimesh të bujshme, përfshirë drejtorin vendor të policisë, shefin e komisariatit dhe shefin e stacionit në Theth, qeveria shqiptare duket se ka gjetur “kokat e turkut” për të mbyllur një plagë që ka vite që thellohet nën sytë e të gjitha institucioneve.
Në konferencën për shtyp, drejtori i Përgjithshëm i Policisë, Ilir Proda, e quajti “të papranueshme” situatën në Theth dhe njoftoi pezullimet me argumentin se ata nuk meritojnë më të veshin uniformën blu. Ai paralajmëroi kontrolle të përditshme dhe hetime disiplinore për “shkelje të rënda” ndaj punonjësve të policisë që, sipas tij, nuk kanë ndërhyrë në kohë për të ndaluar ndërtimet.
Por sa fajtorë ka vërtetë kjo histori?
Thethi është vetëm maja e një ajsbergu shumë më të thellë, i ndërtuar prej vitesh nga paaftësia, shpërdorimi dhe klientelizmi institucional. Sipas qasjes zyrtare, del se nuk ekzistojnë më as satelitët Albania 1 dhe Albania 2, as IKMT, as ASIG, as Agjencitë e Legalizimeve, as prokurorët, as bashkitë, as Inspektoratet Vendore të Ndërtimit (IVN), të gjitha struktura që paguhen nga taksat e qytetarëve për të evidentuar, monitoruar dhe parandaluar ndërtime të paligjshme. Në realitet, përballë kësaj skeme, nuk ra asnjë kokë tjetër përveç uniformave blu.
Qeveria shqiptare zgjodhi të veprojë me fadroma në kulmin e sezonit turistik, duke shkatërruar biznese, bujtina dhe investime të banorëve që për vite me radhë kanë kërkuar vetëm një gjë: legalizim dhe planifikim të qartë urbanistik për pronat që kanë trashëguar dhe punuar. Këta banorë, që dikur ishin “fytyra e turizmit shqiptar”, sot janë etiketuar si uzurpatorë.
Me mijëra ndërtime pa leje gjenden në çdo cep të vendit, nga Ksamili te Dajti, nga Dhërmiu te Tirana. Por vetëm në zona të caktuara, vetëm në momente të caktuara, vetëm ndaj njerëzve pa mbështetje politike, veprohet me forcë. Dhe çdo verë, skenari përsëritet: zhurmë mediatike, shembje, protesta, viktima të reja institucionale.
Në këtë rast, viktimat janë drejtuesit vendorë të Policisë në Shkodër. Askush nuk përmend që një aksion i tillë nuk ndërmerret pa urdhër politik. Askush nuk heton pse për vite me radhë lejet mungonin, ndërsa ndërtime ngriheshin. Askush nuk përmend që vetë IKMT ndërhyn vetëm kur merr urdhër nga lart.
Kupola drejtuese e Policisë së Shkodrës u emërua vetëm disa muaj më parë, ndërsa pas emërimit vetë kryeministri zhvilloi një vizitë në Theth. Ndërtimet ishin aty. Asokohe nuk u bë asnjë ndërhyrje, nuk u përmend asnjë problem. Nuk kishte hetime, nuk kishte prishje.
Rastet kaq “shqetësuese” për qeverinë në Theth, në fakt nuk janë aspak të krahasueshme me qindra ndërtimet pa leje që ngrihen në mes të Tiranës, në zemër të Bllokut, ku çdo muaj shtohen kate ilegalisht, por askush nuk mban përgjegjësi.
Është e rëndësishme të theksohet se i njëjti aksion për lirimin e hapësirave publike ka nisur tashmë edhe në Tiranë. IKMT, Policia Bashkiake dhe Komisariati nr. 2 ndërhynë së fundmi në rrugën “Medar Shtylla”, ku u prish një hapësirë e zënë pa leje që ishte kthyer në parkim. U procedua një qytetar, u tërhoqën disa makina, dhe kaq.
Nuk pati shkarkime, nuk pati hetime disiplinore, nuk doli askush nga uniformat blu për t’u turpëruar publikisht, siç ndodhi në Shkodër. A thua në Tiranë s’ka punonjës policie që kanë parë ndërtimet e paligjshme për vite, apo inspektorë që kanë heshtur?
Ky është një shembull i pastër i qeverisjes me dy standarde: në Shkodër ndëshkim demonstrativ me “prerje kokash”, në Tiranë, raportime, procedime minimale dhe heshtje.
Madje, në Tiranë kjo nuk është hera e parë që problemet e ndërtimeve pa leje zgjidhen me “diplomaci institucionale”. Vetëm dy-tre vite më parë, kur u konstatuan pallate të tëra pa leje në mes të qytetit, qeveria nuk nxori IKMT-në me fadroma, nuk nxori në rrugë shefa komisariatesh.
Përkundrazi, ndërtuesit u ftuan në zyrë, u trajtuan me kollare e xhaketë, u bë marrëveshje. U negociuan VKM, u gjetën rrugë të mesme. Dikush pagoi më shumë, dikush më pak, por të gjithë u amnistuan në heshtje. Dhe në fund, shumë prej tyre përfituan edhe tendera të tjerë publikë.
Në Theth, banorët akuzojnë drejtpërdrejt autoritetet vendore dhe kryetarin e Bashkisë Shkodër. “Ju kemi paguar lekët, kemi dhënë kafen në bashki. Ku është Benet Beci?”, shprehen pronarët e bujtinave në protestë. Por, ndryshe nga punonjësit e policisë, asnjë procedurë nuk është nisur ndaj tij.
Benet Beci, i njëjti që nuk u prek as kur përmendej në skandalet që dolën nga dosjet e SPAK, vijon të qëndrojë në krye të bashkisë. As Ilir Proda, as Edi Rama, nuk përmendin ndonjë përgjegjësi të pushtetit vendor.
Nëse standardi i ndëshkimit do të ishte i njëjtë, atëherë Rama duhet të shkarkonte jo vetëm shefin e komisariatit, por edhe drejtues të IKMT, të bashkive si Benet Becin e Tonin Marinajn të Malësisë së Madhe. Por këtë nuk e bën, sepse në Shqipëri, fajin e përcakton politika. Dhe kur ajo kërkon një “kokë turku”, e di mirë ku ta gjejë.
Ndërkohë, banorët e Thethit, të zhgënjyer dhe të braktisur, bëjnë thirrje për protesta dhe solidaritet. Ata kërkojnë që të dëgjohen përtej maleve që i rrethojnë, përtej heshtjes institucionale që i shurdhon.
Por në një vend ku përgjegjësia ka filtra selektivë dhe drejtësia varet nga dëshirat e pushtetit, kush i dëgjon vërtet?
