Shtetet e Bashkuara kanë ndërmarrë një sulm të drejtpërdrejtë ndaj programit bërthamor iranian, duke goditur tri qendra strategjike: Fordow, Natanz dhe Isfahan. Presidenti Donald Trump e konfirmoi operacionin në një fjalim drejtuar kombit nga Shtëpia e Bardhë, ku e cilësoi ndërhyrjen si një “sukses spektakolar ushtarak” dhe një “moment historik” për Amerikën, Izraelin dhe gjithë botën.
“Qëllimi ynë ishte shkatërrimi i kapacitetit të Iranit për pasurim uraniumi dhe ndalimi i kërcënimit bërthamor që paraqet sponsori numër një shtetëror i terrorizmit në botë”, deklaroi Trump, ndërsa në rrjetin Truth Social shkroi: “IRANI TANI DUHET TË BJERË DAKORD PËR T’I DHËNË FUND KËSAJ LUFTE. FALEMINDERIT!” dhe më tej postoi frazën provokuese: “FORDOW IKU”.
Operacioni ushtarak u krye me përdorimin e bombarduesve strategjikë amerikanë B-2 dhe u zhvillua në bashkëpunim të ngushtë me Izraelin. Kryeministri izraelit, Benjamin Netanyahu, e cilësoi sulmin si një veprim “të guximshëm, të drejtë dhe historik”, duke shtuar: “Unë dhe Presidenti Trump shpesh themi, paqja vjen përmes forcës. Së pari vjen forca, pastaj vjen paqja.”
Nga ana tjetër, Irani e ka përshkruar ndërhyrjen si “agresion flagrant dhe të paligjshëm”. Misioni i tij në OKB ka kërkuar një mbledhje urgjente të Këshillit të Sigurimit, duke kërkuar dënimin e SHBA-së “me termat më të ashpra të mundshme”. Në deklaratë theksohet: “Duhet të merren të gjitha masat e nevojshme brenda kuadrit të përgjegjësive të Këshillit, që autori i këtyre krimeve të tmerrshme të mos i shpëtojë ndëshkimit.”
Zyrtarë të administratës amerikane, sipas burimeve të CNN, e kanë përshkruar operacionin si “shumë efektiv”, ndërkohë që kanë sqaruar se nuk ka në plan një fushatë të zgjeruar. “Kjo ka të bëjë me programin bërthamor. Ata ende duan të kthehen në rrugën e një marrëveshjeje diplomatike”, raportoi analisti Brett McGurk, duke cituar burime brenda Shtëpisë së Bardhë.
SHBA-të thuhet se e kanë kontaktuar Iranin përmes kanaleve diplomatike, duke garantuar se sulmi ajror nuk ka për qëllim ndryshim regjimi. Agjencia Ndërkombëtare për Energjinë Atomike konfirmoi se deri më tani nuk ka pasur ndonjë rritje të raportuar të niveleve të rrezatimit jashtë Iranit.
Objektivat e sulmuara nuk ishin të rastësishme. Fordow, një uzinë e ndërtuar thellë në një mal, Natanz, zemra e pasurimit të uraniumit, dhe Isfahan, vendi ku prodhohet lënda e parë, përbëjnë themelin e ambicieve bërthamore iraniane. Të treja janë përmendur ndër vite si pika kyçe për një program që ka alarmuar vazhdimisht Perëndimin dhe aleatët e tij rajonalë.
Por përtej objektivave të deklaruara, kjo ndërhyrje i shton tensionet në një rajon që tashmë ndodhet në prag të shpërthimit. Frika për një përshkallëzim të mëtejshëm mes Iranit dhe Izraelit, tani me përfshirjen e hapur të SHBA-së, shton shqetësimin global për një konflikt të gjerë në Lindjen e Mesme, me pasoja të paparashikueshme.
Lufta shpesh fillon si një “operacion kirurgjikal”, por historia ka treguar se rrallëherë mbyllet me të njëjtën saktësi. Kur një superfuqi si SHBA godet direkt qendrat bërthamore të një shteti sovran, pasojat nuk janë vetëm strategjike apo diplomatike; ato janë gjeopolitike dhe afatgjata.
Fakti që Irani iu drejtua menjëherë OKB-së tregon se nuk jemi më në fushën e deklaratave politike, por në një përballje reale që kërkon ndërhyrje ndërkombëtare. Ndërsa deklaratat nga Uashingtoni përpiqen ta prezantojnë ndërhyrjen si të kufizuar, një fakt mbetet i qartë: është hera e parë që SHBA godet direkt centralet bërthamore iraniane. Dhe kjo është luftë.
Dhe, si gjithmonë, ndërsa liderët e mëdhenj flasin për “paqen që vjen nga forca”, popujt e rajonit mbeten peng mes raketave dhe shpresave.
