Moti i nxehtë po zgjatet ndjeshëm në qytetet evropiane, duke ndryshuar realitetin klimatik në kontinent.
Temperaturat mbi 32°C, që dikur konsideroheshin tipike për verën, tani shtrihen deri në muajt e vjeshtës, duke krijuar një sezon të ri të zgjatur të nxehtësisë.
Sipas një studimi të fundit të organizatës Climate Resilience for All, qytetet në Evropë dhe më gjerë po përballen me periudha gjithnjë e më të gjata të vapës ekstreme.
Analiza është kryer mbi të dhënat e temperaturës nga viti 2019 deri në 2023 në 85 qytete në të gjithë globin, me fokus në ditët e para dhe të fundit kur secili qytet regjistroi 32°C, një kufi që konsiderohet rrezik për shëndetin dhe mjedisin.
Rezultatet tregojnë se në shumë qytete evropiane, temperaturat e larta nuk kufizohen më vetëm në korrik dhe gusht.
Në disa raste, qytetet përjetojnë deri në pesë muaj nxehtësi të theksuar gjatë vitit. Mesatarisht, stina e nxehtësisë zgjat 214 ditë, sipas ekipit të udhëhequr nga eksperti i klimës Dr. Larry Kalkstein.
Në 20 nga 85 qytetet e studiuara, ditë jashtëzakonisht të nxehta janë regjistruar gjatë gjithë vitit, duke sinjalizuar se valët e të nxehtit nuk janë më fenomene sezonale, por një kërcënim gjithnjë i pranishëm.
Në cilat qytete në Evropë zgjat më gjatë sezoni i nxehtësisë?
Në Evropë, stinët e nxehtësisë tani shtrihen shumë përtej asaj që dikur konsiderohej verë.
Studimi thotë se Athina në Greqi tani përballet me një nga stinët më të gjata të nxehtësisë në kontinent, me temperatura të larta që zgjasin rreth 145 ditë, nga mesi i majit deri në fillim të tetorit.
Tirana, kryeqyteti i Shqipërisë, renditet e dyta me një diferencë të ngushtë në listën e “Rezistencës ndaj Klimës për të Gjithë” me 143 ditë me nxehtësi ekstreme.
Në Portugali, sezoni i nxehtësisë në Lisbonë zgjat rreth 136 ditë, nga fundi i pranverës deri në fillim të vjeshtës. Madridi në Spanjë përjeton një sezon nxehtësie prej 119 ditësh, që shtrihet nga fundi i majit deri në mesin e shtatorit.
Zyrtarët e Parisit po përgatiten për një ngrohje prej 4°C , por kryeqyteti francez tashmë po përjeton gati tre muaj nxehtësi ekstreme, me temperatura mbi 32°C nga mesi i qershorit deri në mesin e shtatorit.
Mynihu dhe Varshava kanë stinë të nxehta më të shkurtra, por ende të konsiderueshme, që zgjasin rreth një ose dy muaj.
Pse sezonet më të gjata të nxehtësisë janë problem?
Hulumtimet e mëparshme kanë zbuluar se ndryshimet klimatike të shkaktuara nga njeriu shtuan mesatarisht 30 ditë nxehtësi ekstreme për rreth gjysmën e popullsisë së botës vitin e kaluar. Kjo do të thotë se katër miliardë njerëz u ekspozuan ndaj temperaturave të zgjatura dhe të rrezikshme.
Studimi nga World Weather Attribution, Climate Central dhe Qendra e Klimës së Kryqit të Kuq shqyrtoi periudhën midis majit 2024 dhe majit 2025. Ai zbuloi se ndryshimi i klimës të paktën dyfishoi numrin e ditëve të klasifikuara si “nxehtësi ekstreme” në 195 nga 247 vendet dhe territoret që ata analizuan krahasuar me mesataren e mëparshme.
Evropa është një nga rajonet që tashmë vuan pasojat më të dukshme dhe vdekjeprurëse të ngrohjes globale. Periudhat e zgjatura të nxehtësisë nxjerrin në pah se si po ndryshon klima e kontinentit dhe shqetësimet shëndetësore dhe infrastrukturore që vijnë me këtë ndryshim.
Sezonet më të gjata të nxehtësisë nënkuptojnë një rrezik në rritje të sëmundjeve që lidhen me nxehtësinë, duke çuar në një barrë më të madhe në sistemet e kujdesit shëndetësor dhe sfida për popullatat vulnerabël. Është veçanërisht problematike për të moshuarit dhe ata me sëmundje të mëparshme.
“Kjo analizë e bën të qartë: nuk mund ta trajtojmë më nxehtësinë si një pjesë normale të verës”, thotë Kathy Baughman McLeod, CEO e Climate Resilience for All.
“‘Sezoni i verës’ që shumë prej nesh dikur e dinim ka ikur.”
Pse qytetet janë kaq të nxehta?
Studimi thekson efektin e ishullit të nxehtësisë urbane , ku qytetet bëhen më të nxehta se zonat rurale përreth për shkak të infrastrukturës së dendur dhe hapësirës së gjelbër të kufizuar, si një faktor kyç që përkeqëson stresin e nxehtësisë në qendrat urbane të Evropës.
«Qytetet që nuk janë projektuar kurrë për ngrohje, tani përballen me goditje dhe strese të reja nga nxehtësia», shpjegon Baughman McLeod./ Euronews
