Sot mbushen 26 vjet nga dita kur forcat ushtarake dhe paramilitare serbe u tërhoqën nga Kosova, duke i dhënë fund pushtimit të dhunshëm dhe hapur rrugën për lirinë.
Tërheqja ndodhi pas rezistencës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës në terren dhe fushatës 78-ditore të bombardimeve të NATO-s që detyruan Beogradin të nënshkruante kapitullimin më 9 qershor 1999, në Kumanovë.
Marrëveshja e Kumanovës, e firmosur nga komandanti britanik Michael Jackson dhe gjenerali serb Nebojsha Pavkoviq, më pas i dënuar për krime lufte i kërkonte Serbisë të tërhiqte plotësisht të gjitha forcat e saj nga Kosova: ushtrinë, policinë, shërbimet sekrete, rezervistët dhe paramilitarët.
Po ashtu, u përcaktuan dy zona sigurie përreth kufirit me Kosovën: një zonë ajrore 25 km dhe një tokësore 5 km, ku nuk lejohej prania e armatimeve të rënda apo forcave ushtarake, përveç rojeve kufitare.
Më 10 qershor, NATO ndaloi operacionin ajror, pasi Komandanti Suprem, gjenerali Wesley Clark, konfirmoi nisjen e tërheqjes serbe. Presidenti amerikan Bill Clinton, në një deklaratë historike, tha: “Për herë të parë në 79 ditë, qiejt mbi Jugosllavi janë të heshtur… Kemi arritur një fitore për vlerat demokratike dhe një Amerikë më të fortë.”
Dita pasuese, 12 qershor 1999, shënoi hyrjen e trupave të para të KFOR-it në Kosovë. Tankset britanike “Challenger” dhe helikopterët amerikanë “Apache” marshuan në territorin e lirë, duke simbolizuar përfundimisht kapitullimin serb dhe rikthimin e shpresës për shqiptarët e Kosovës.
Krahas forcave të NATO-s, në vend nisi edhe funksionimi i administratës së përkohshme të Kombeve të Bashkuara, që do të udhëhiqte tranzicionin drejt shtetformimit deri në shpalljen e pavarësisë më 17 shkurt 2008.
Bombardimet e NATO-s të nisura më 24 mars 1999, ishin ndërhyrja e parë e Aleancës pa miratimin e Këshillit të Sigurimit të OKB-së, por u konsideruan si një ndër veprimet më të rëndësishme humanitare të shekullit XX.
Ato ndalën spastrimin etnik, shpëtuan mijëra civilë dhe shënuan një kthesë historike në ndërhyrjen ndërkombëtare për mbrojtjen e të drejtave të njeriut.
Për shqiptarët e mbijetuar, nata mes 11 dhe 12 qershorit do të mbetet përgjithmonë si Dita e Lirisë, momenti kur toka u çlirua nga çizmet e pushtuesit dhe drita e lirisë u rikthye mbi Kosovë.
