Gjashtë muaj heshtje, zero veprime, zero përgjegjësi. Ndërsa 816 tonë mbetje toksike Kurumi dhe 102 kontejnerë të anijës “Moliva” vazhdojnë të rrezikojnë shëndetin e shqiptarëve, zyrtarët vazhdojnë të flenë gjumë të qetë. Por Kodi Penal nuk fle: dënimet e parashikuara arrijnë deri në 12 vjet burgim për përgjegjësit e këtij skandali kombëtar.
Redaksia jonë ka analizuar me kujdes legjislacionin shqiptar për të identifikuar përgjegjësitë konkrete penale që rëndojnë mbi secilën palë të përfshirë. Teksa Rrjeti i Bazelit intensifikon presionin ndërkombëtar ndaj Shqipërisë, ligji flet qartë: çdo person që ka lejuar këtë krim ekologjik duhet të përballet me drejtësinë.
BIZNESET: VALA E PARË E PËRGJEGJËSISË
Hasmet Kurumi (KURUM): Pronari i mbetjeve toksike përballet me:
– Menaxhim i paligjshëm i mbetjeve toksike: 1-7 vjet burgim dhe gjobë 3-5 milionë lekë (neni 202)
– Ndotje e mjedisit: 1-5 vjet burg (neni 201)
– Dënimi maksimal: 12 vjet burgim
Kurumi, i akuzuar në Turqi për grabitjen e 33 bankave me vlerë 100 milionë euro, zotëron mbetjet që u kthyen nga Tajlanda dhe kanë ngecur në Porto Romano, duke rrezikuar shëndetin e banorëve përreth.
Gjovana Sokolaj dhe Olizana Pemati (Sokolaj dhe GSS Mineral): Eksportueset e mbetjeve përballen me:
– Kontrabandë e mallrave të ndaluara: deri në 10 vjet burgim (neni 171)
– Transport i paligjshëm i mbetjeve: deri në 7 vjet burgim (neni 201/b)
– Falsifikim dokumentesh: 6 muaj deri në 4 vjet burg (neni 186)
– Dënimi maksimal: 15 vjet burgim (sipas nenit 55 për bashkim veprash)
Kompanitë e tyre tentuan të dërgojnë ilegalisht mbetje në Tajlandë që u kthyen mbrapsht, duke ekspozuar skandalin që prokuroria ka tentuar ta mbulojë.
ZYRTARËT: SHKELËSIT E BETIMIT
Erlind Sulo (Drejtori i AKBN): Ish-drejtues i FRESH-it pa përvojë mjedisore, përballet me:
– Shpërdorim detyre: deri në 7 vjet burgim (neni 248)
– Moskryerje e detyrave mjedisore: gjobë 300,000-500,000 lekë dhe deri në 8 vjet burg për dëm mjedisor
– Dënimi maksimal: 10 vjet burgim
Sulo ka refuzuar për gjashtë muaj të kryejë analizat e nevojshme të mbetjeve, duke vendosur në rrezik shëndetin publik dhe duke shkelur hapur detyrimet zyrtare.
Mirela Kumbaro (Ministrja e Mjedisit): Përballet me:
– Shpërdorim detyre: deri në 7 vjet burgim (neni 248)
– Shkelje e detyrimeve ndërkombëtare: deri në 5 vjet burgim (neni 248/a)
– Moskryerje e detyrave mjedisore: gjobë 300,000-500,000 lekë
– Dënimi maksimal: 12 vjet burgim
Ministria e Mjedisit ka mbajtur heshtje absolute për gjashtë muaj, duke shkelur hapur detyrimet që rrjedhin nga Konventa e Bazelit dhe duke mohuar njohuri për ngarkesën toksike.
Prokuroret Suela Beluli dhe Mediana Meta: Përballen me:
– Shpërdorim detyre: deri në 7 vjet burgim (neni 248)
– Pengim i drejtësisë: deri në 5 vjet burgim (neni 301)
– Masa disiplinore deri në shkarkim nga detyra
– Dënimi maksimal: 12 vjet burgim plus ndalim i ushtrimit të funksioneve publike
Për gjashtë muaj, prokuroria ka refuzuar ekspertizën ndërkombëtare dhe ka zvarritur hetimet, duke lejuar manipulimin e provave dhe shkatërrimin e gjurmëve.
Kreshnik Bajraktari dhe Genti Gazheli (Autoriteti Portual dhe Dogana): Përballen me:
– Shpërdorim detyre: deri në 7 vjet burgim (neni 248)
– Neglizhencë në kontrollin kufitar: deri në 3 vjet burgim (neni 256)
– Ndihmë në falsifikim dokumentesh: 3-10 vjet burgim (neni 186)
– Dënimi maksimal: 12 vjet burgim
Kontrollet e dobëta në kufi dhe lejet e paligjshme për hyrjen e mbetjeve në territorin shqiptar përbëjnë shkelje të rënda të detyrave zyrtare.
SKEMA KRIMINALE
Nëse hetimet zbulojnë bashkëpunim të organizuar mes këtyre aktorëve, situata bëhet edhe më e rëndë:
– Organizatë kriminale: deri në 15 vjet burgim për anëtarët, 20 vjet për organizatorët (neni 333)
– Korrupsion: shtesë 2-8 vjet burgim për zyrtarët publikë (neni 244)
Rrjeti i Aksionit të Bazelit ka intensifikuar kritikat ndaj Shqipërisë, ndërsa Prokuroria e Durrësit ka refuzuar ekspertizën ndërkombëtare. Ky vendim ngre dyshime serioze për motivet e institucioneve shqiptare.
Afatet e parashkrimit janë të gjata – deri në 10 vjet. Kjo do të thotë se edhe nëse sot drejtësia hesht, nesër ajo mund të trokasë në dyert e çdo zyrtari dhe biznesmeni të përfshirë.
Sa tonë helm duhet të importohen që sistemi i drejtësisë të reagojë? Dhe sa vite burg do të mjaftojnë për të shpaguar dëmin që i është bërë shëndetit të shqiptarëve?
Deklaratë sqaruese: Ky artikull ofron një analizë të informacionit publik dhe interpretim të dispozitave të Kodit Penal, por nuk synon të zëvendësojë interpretimin zyrtar të tekstit ligjor ose këshillën e një juristi të licencuar. Për çështje të sakta ligjore, lexuesit dhe palët e interesuara duhet të referohen tek tekstet zyrtare të ligjit dhe të konsultohen me ekspertë të fushës. Redaksia nuk mban asnjë përgjegjësi për çdo përdorim të gabuar ose keqinterpretim të informacionit të paraqitur në këtë artikull.
