Kosova është një nga çështjet më delikate sot në politikën e Ballkanit dhe kjo jo pa qëllim.
Serbia është duke kërkuar me ngulm që të marrë tokë nga ky shtet edhe pse nuk ka asnjë të drejtë ta kërkojnë këtë, megjithatë situata sot është kjo.
Mirëpo jo të gjithë zyrtarët e Serbisë mendojnë njësoj si drejtuesit. I ftuar për të folur për DW, Vuk Jeremiq, ish-ministri i Jashtëm serb, ka folur rreth këtij fakti, duke theksuar se kjo mund të jetë e rrezikshme dhe mund të shkaktojë destabilitet në rajon.
“Ndryshimi i kufijve në një vend mund të nxisë për ndryshimin e kufijve të tjerë në rajon”, thotë ish-ministri i Jashtëm serb Vuk Jeremiq, në një intervistë për DW.
“Nëse në Kosovë ndiqet kjo logjikë, pse ajo të mos vlejë edhe diku tjetër”, ka shtuar ai.
DW: Zoti Jeremiq, shpesh keni kritikuar mungesën e transparencës në dialogun mes Serbisë dhe Kosovës dhe takimet “joformale nëpër restorante”. A mendoni se ekziston ndonjë marrëveshje sekrete mes Aleksandar Vuçiqit dhe Hashim Thaçit?
Vuk Jeremiq: “Nëse Presidenti i SHBA Donald Trump me memorandumin e Shtëpisë së Bardhë i dërgon letër Aleksandar Vuçiqit dhe Hashim Thaçit dhe thotë: “Tani kur jeni edhe një hap larg marrëveshjes…” atëherë unë mendoj se askush nuk e ka mashtruar Presidentin Trump, se po ndodh diçka, nëse nuk po ndodhë asgjë. Kjo është një prej dëshmive se diçka po ndodh, ndërsa ne në Serbi nuk e dimë fare se ku po ndodh dhe cila është përmbajtja e bisedimeve. Më duket se situata në Kosovë është pak më e mirë dhe se atje ka konsultime mes faktorëve të ndryshëm politikë, në dallim prej Serbisë. Mendoj se kjo nuk është rruga e mirë për arritjen e një marrëveshjeje.”
Ju keni thënë se keni folur shpesh për zgjidhjen e çështjes së Kosovës, por nuk keni mundur askund t’i publikoni këto ide. Ja tani e keni rastin që në DW t’i publikoni këto ide: Cila është sipas jush zgjidhja më e mirë për normalizimin e raporteve mes Kosovës dhe Serbisë?
”Për të arritur një zgjidhje afatgjatë gjërat nuk mund të rregullohen nga kulmi. Duhet gjetur zgjidhje nga themeli. Themeli nënkupton vendosjen e mirëbesimit për zbatimin e marrëveshjeve. Tani nuk ekziston atmosfera për aplikimin e çfarëdo marrëveshjeje. Aktorët janë të interesuar për mbajtjen e tensioneve konstante, për shkaqe të brendshme politike dhe kjo paraqitet si një armiqësi. Së pari duhet të ndryshohet atmosfera e bisedimeve. Dy, duhet kërkuar zgjidhje shumë konkrete të cilat janë parakusht për gjetjen e një zgjidhjeje përfundimtare. Kjo ka të bëjë me të drejtat e njeriut në hapsirat ku jetojnë, në radhë të parë për minoritetin, sepse ai është i rrezikuar në këtë moment. Gjëja tjetër që duhet bërë është definimi i statusit, mbrojtja dhe garancitë për Kishën Ortodokse serbe. Rëndësia e Kosovës për Serbië në kontekstin e identitetit është e ndërlidhur në masë të madhe me Kishën ortodokse serbe. Mendoj se është gabim të flitet tani për ndonjë zgjidhje konkrete, por është me rëndësi për gjetjen e zgjidhjes afatgjate të statusit që të ndryshojë qasja dhe të krijohet një atmosferë e mirëfilltë për negociata. E kur të dy palët përfaqësohen nga persona, të cilët në mënyrë të drejtpërdrejtë janë angazhuar në vitet 90-të për shkallëzimin e armiqësive, atëherë vështirë të paramendosh që pikërisht ata do të flakin të kaluarën që i ngarkon, dhe të gjejnë një zgjidhje afatgjatë dhe paqë të qëndrueshme.”
A besoni në paqen afatgjate dhe pajtimin mes serbëve dhe shqiptarëve?
”Jo me udhëheqësit e tanishëm në Beograd dhe në Prishtinë.”
A ekziston ndonjë qëndrim i përbashkët i opozitës në Serbi për çështjen e ndarjes së Kosovës apo shkëmbimin e territoreve, të cilën e kanë përmendur si mundësi të dy presidentët?
”Ne jemi kategorikisht kundër këtyre gjërave. Aspak nuk duhet dyshuar, se nëse vjen deri te rivizatimi i kufijve dhe përkufizimet e reja, këtë do të përpiqet ta bëjë edhe dikush tjetër në rajon. Si mund të shpjegoni një shkëmbim territoresh ku njëri grup etnik do të mbetej këndej e tjetri në anën tjetër? Nëse lejoni logjikën se kjo sjell paqe dhe stabilitet, si mund të thoni se e njëjta nuk vlen edhe 400 kilometra më larg? ”
Kur flasim për njohjen e pavarësisë së Kosovës nga Serbia, cili është qëndrimi i opozitës për pavarësinë e Kosovës?
”Për mua nuk ka dilema – unë jam kundër pavarësisë. Nuk dua të flas në emër të të gjithëve, sepse tani kemi një opozitë unike dhe jemi bashkuar rreth një çështjeje, e ajo është vendosja e një Serbie normale dhe demokratike. Pas realizimit të këtij qëllimi, në kuadër të përpalljes së lirë dhe demokratike, secili do të angazhohet për realizimin e ideve për Kosovën, ekonominë dhe të gjitha çështjet tjera. Ne në Serbi nuk kemi tani privilegjin e shprehjes dhe shkëmbimit të mendimeve të lira.”
