Më 11 mars 2011, në orën 14:46 sipas kohës lokale, një tërmet shkatërrues me magnitudë 9.0 goditi Japoninë, me epiqendër 130 kilometra në lindje të Sendait, në ishullin Honshu.
Ky ishte tërmeti më i fuqishëm i regjistruar ndonjëherë në vend dhe një nga më të mëdhenjtë në historinë moderne.
Dridhja e fuqishme shkaktoi një cunami të madh, me valë që arritën mbi 10 metra lartësi, duke goditur brutalisht bregdetin lindor të Japonisë.
Përmbytjet e mëdha dhe rrjedhat e fuqishme të ujit shkatërruan qytete të tëra, duke lënë pas mbi 19,500 viktima, mijëra të zhdukur dhe qindra mijëra të pastrehë. Dëmet materiale ishin katastrofike, me më shumë se një milion ndërtesa të shkatërruara ose pjesërisht të dëmtuara.
Shkencëtarët konfirmuan se Japonia u zhvendos disa metra në lindje, ndërsa vija bregdetare lëvizi rreth gjysmë metri. Boshti i Tokës gjithashtu pësoi një devijim prej 10 centimetrash.
Cunami goditi rëndë termocentralin bërthamor Fukushima Daiichi, duke shkaktuar defekte serioze në sistemet e ftohjes dhe për pasojë shkrirjen e tre reaktorëve.
Ngjarja u shndërrua në aksidentin më të rëndë bërthamor pas Çernobilit. Lëshimi i madh i substancave radioaktive detyroi evakuimin e mbi 160,000 banorëve nga zona përreth.
Shumë prej tyre nuk janë kthyer ende, ndërsa qytete të tëra pranë centralit mbeten të braktisura dhe të njohura si “qytetet fantazmë të Fukushimës”.
Efektet e katastrofës vijojnë të ndihen edhe sot. Shumë banorë të zhvendosur vuajnë nga stresi post-traumatik, ndërsa te fëmijët po shfaqen me frekuencë më të lartë probleme të tiroides. Rastet e leukemisë te punonjësit e centralit të ekspozuar ndaj rrezatimit janë konfirmuar nga autoritetet shëndetësore japoneze.
Pastrimi i centralit bërthamor të Fukushimës mbetet një nga sfidat më të mëdha për Japoninë. Procesi i çmontimit të reaktorëve të dëmtuar është jashtëzakonisht kompleks dhe parashikohet të zgjasë të paktën 40 vite. Nivelet e larta të rrezatimit e bëjnë operacionin tepër të vështirë dhe të rrezikshëm.
Një problem tjetër i madh ka qenë rritja e popullatës së derrave të egër në zonat e evakuuara. Këto kafshë, të ekspozuara ndaj rrezatimit, janë bërë të shumtë dhe po shkaktojnë dëme të mëdha në fushat bujqësore. Gjuetarët kanë trefishuar numrin e derrave që vrasin çdo vit, por mbetet sfidë mënyra se si të asgjësohet mishi i tyre radioaktiv.
Pavarësisht traumës së Fukushimës, Japonia po rikthehet gradualisht te energjia bërthamore si një burim i rëndësishëm për sigurimin energjetik dhe reduktimin e emetimeve të karbonit. Qeveria ka vendosur të rihapë dhe të zgjasë jetëgjatësinë e disa reaktorëve, duke synuar që energjia bërthamore të përbëjë 20% të prodhimit total të energjisë deri në vitin 2040.
Ky vendim ka ngjallur debat të ashpër mes ekspertëve dhe ambientalistëve, të cilët paralajmërojnë për rreziqet e reaktorëve të vjetër, sidomos në një vend të ekspozuar ndaj tërmeteve dhe cunameve.
• Tërmeti me magnitudë 9.0 ishte i katërti më i fuqishëm në historinë e regjistruar dhe më i madhi që ka goditur ndonjëherë Japoninë.
• Mbi 19,000 të vdekur dhe 2,500 të zhdukur.
• 470,000 persona u zhvendosën nga shtëpitë e tyre.
• 1.5 milion ton mbeturina u zhvendosën nga cunami, disa prej të cilave përfunduan në Amerikën e Veriut.
• 12,000 punëtorë u ekspozuan ndaj niveleve të larta të rrezatimit.
• Dëmet ekonomike kaluan 235 miliardë dollarë, duke e bërë fatkeqësinë më të kushtueshmen ndonjëherë.
• 80% e substancave radioaktive të Fukushimës përfunduan në det.
• 9500 pasgoditje u regjistruan pas tërmetit fillestar.
Katërmbëdhjetë vjet pas tragjedisë, Japonia ende përballet me pasojat e katastrofës së Fukushimës. Ndërkohë që vendi përpiqet të rindërtojë jetën në zonat e goditura dhe të garantojë sigurinë energjetike, dilema e madhe mbetet: A është energjia bërthamore një zgjidhje e sigurt për të ardhmen e Japonisë?
