Të rinjtë shqiptarë po i largohen profesioneve tradicionale dhe po orientohen gjithnjë e më shumë drejt fushave që lidhen me teknologjinë, shëndetësinë dhe inxhinierinë.
Të dhënat e fundit nga INSTAT tregojnë një rënie të ndjeshme të interesit për degë si arsimi, gazetaria dhe shkencat humane, ndërkohë që profesionet më të kërkuara sot lidhen me tregun global të punës dhe ofrojnë mundësi më të mëdha për punësim dhe zhvillim profesional.
Nga viti 2019 deri më 2024, fushat tradicionale kanë humbur mbi 10 mijë të diplomuar. Vetëm në arsim, numri i studentëve që kanë përfunduar studimet ka rënë nga mbi 9 mijë në vitin 2019, në 6.840 këtë vit, një tregues shqetësues për mungesën e mësuesve në të ardhmen.
Sipas ekspertit të arsimit dhe punësimit, Erion Muça, kjo tendencë lidhet me nevojën për të gjetur punë më shpejt dhe mundësitë që ofrojnë profesionet e reja.
“Ka disa faktorë, por më e rëndësishmja është shpejtësia dhe mundësia për akses në punë sa më shpejt. Gjithashtu, pavarësisht profesionit, përvoja në Shqipëri ka treguar se shumë gjëra mund të bëhen nga kushdo. Së dyti, kjo lidhet me mundësitë për punë, jo vetëm në Shqipëri, por edhe jashtë saj.
Tendencat janë drejt teknologjisë së informacionit, shkencave mjekësore dhe ekonomisë. Kjo i lidh profesionistët me më shumë mundësi, si për të hapur sipërmarrje private, ashtu edhe për të punuar si freelancer” , tha Erion Muça, ekspert arsimi dhe punësimi.
Ndërsa interesimi për artet dhe shkencat sociale ka rënë, degët si mjekësia dhe inxhinieria janë rritur ndjeshëm. Vetëm në pesë vitet e fundit, mbi 4.200 studentë më shumë janë diplomuar në fushën e shëndetit dhe mirëqenies.
Në vitin akademik 2023–2024, janë diplomuar 28.193 studentë në arsimin e lartë në Shqipëri. Shumica prej tyre 51.3% kanë përfunduar ciklin “Bachelor”, ndërsa 43.1% kanë marrë diplomën e “Masterit”.
Fusha më e përzgjedhur këtë vit ishte “Biznes, administrim dhe ligj”, që përfshiu rreth 24.4% të të diplomuarve. Ndarja gjinore mbetet e theksuar: gratë përbëjnë 65.8% të të diplomuarve dhe dominojnë sidomos në fushat e edukimit, gazetarisë dhe kujdesit shëndetësor.
Ekspertët theksojnë nevojën për përditësimin e kurrikulave universitare dhe rritjen e lidhjes mes sistemit arsimor dhe nevojave reale të tregut të punës.
“Universitetet në Shqipëri duhet të jenë shumë më praktike, për t’u përshtatur me dinamikat e ndryshimit të tregut të punës. Kjo kërkon përditësim të vazhdueshëm të kurrikulave dhe të stafit akademik”, shtoi eksperti Muça.
