Më 22 janar të këtij viti Richard Grenell, i dërguari i SHBA-së për dialogun Kosovë-Serbi, zhvilloi një takim me presidenti Hashim Thaçi dhe dy ditë më vonë më 24 janar takoi presidenti n serb Aleksandër Vuçiç.
Gjatë takimeve dy presidentët mbajtën qëndrime të kundërta: Thaçi e vlerësoi rolin e SHBA dhe e konsideroi Trump si vendimtar në marrëveshjen mes Serbisë e Kosovës, ndërsa Vuçiç nuk ra aspak dakord me kërkesën e SHBA-së, duke e konsideruar të papranueshme.
Në thelb kërkesa e Shteteve të Bashkuara të Amerikës qëndron në një stabilizim të marrëdhënieve Kosovë-Serbi, ku Kosova duhet të heqë taksën 100% ndaj produkteve serbe, ndërsa pala tjetër duhet të njohë pavarësinë e Kosovës.
Por, pavarësisht përgjigjes negative të Vuçiç, duket se SHBA nuk ka ndërmend të ndalet, pasi Richard Grenell ka intensifikuar angazhimin për rifillimin e dialogut.
Gjatë fundjavës që lamë pas, nëpërmjet disa postimeve në Twitter ai i kërkoi palës kosovare që ta heqin tarifën ndaj mallrave serbe për t’i hapur rrugë dialogut, ndërsa vetë presidenti Donald Trump shpërndau në Twitter një vlerësim të presidentit të Kosovës, Hashim Thaçi, ku ai lëvdonte Grenell për angazhimin e tij.
Kjo e nxiti Presidentin e Kosovës, Hashim Thaçi që të deklarojë, se nën udhëheqjen e presidentit amerikan, ai është i bindur se do të arrihet marrëveshja Kosovë-Serbi.
“Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ka treguar vëmendje të madhe për forcimin e paqes dhe stabilitetit në Ballkanin Perëndimor. Letrat e tij e kanë skicuar epilogun e procesit të dialogut ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, i cili duhet të përfundojë me njohje reciproke. Nën udhëheqjen e presidentit Trump dhe punën e shkëlqyeshme të ambasadorit Grenell, jam besimplotë, se ky proces do të përmbyllet së shpejti me njohje ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Jemi të bekuar me përkrahjen e përhershme të SHBA-së për popullin dhe shtetin e Kosovës”, shkroi të dielën në profilin e tij social, Hashim Thaçi.
Nga ana tjetër, kryeministri i ri i Kosovës Albin Kurti deklaroi se do të bashkëpunojë ngushtë me Thaçin për politikën e jashtme të Kosovës, teksa shfaqi gatishmërinë për të hequr tarifën ndaj mallrave të Serbisë, por me kushtin që atë do ta zëvendësojë me reciprocitet të plotë, politik tregtar dhe ekonomik.
“Ne konsiderojmë se jemi këtu ku jemi, ku si qeveri e re edhe për shkak të zotimit tonë, se me Serbinë do të kemi reciprocitet, politik, ekonomik dhe tregtar si zëvendësim për tarifën 100%. Ne nuk themi që do të kthehemi në marrëdhënie asimetrike me Serbinë, përkundrazi do të avancojmë duke e shndërruar subjektivitetin tonë në çështje integriteti dhe dinjiteti në parimin, i cili më së shumti njihet në vlerën e tij në raporte fqinjësore bilaterale, e ky është reciprociteti”, ka deklaruar Albin Kurti.
Por, jo të gjithë janë pajtuar me këtë qëndrim të Kurtit, pasi dy liderët e opozitës së re, ish-kryeministri Ramush Haradinaj dhe kryetari i Partisë Demokratike të Kosovës, Kadri Veseli, e kundërshtuan atë.
“Mos e hjek taksën Albin. Mos u tërhiq për disa poenë të përkohshëm që mund t’i fitosh nga bashkësia ndërkombëtare. Miku që është mik i vërtetë të do e të ndihmon me lavd, por edhe me kritika. Nëse nuk jemi të zotët e vetes nuk na do as miku. Rikonsideroje vendimin Albin. Ne mund të vazhdojmë të mos pajtohemi. Për këto mospajtime sovrani ka dhënë verdiktin më 6 Tetor, por kjo është një temë më e madhe se sa një grusht vota”, shkroi në një letër publike drejtuar Kurtit, Ramush Haradinaj.
Nga ana tjetër, sebët duan vetëm heqjen e taksës dhe refuzojnë njohjen e Kosovës si shtet e pavarur.
Sipas mediave vendase për deklaratat e Albin Kurtit për vendosjen e reciprocitetit të plotë ndaj Serbisë Aleksandër Vuçiç ka thënë se “gjërat nuk janë aq të thjeshta sikur je në opozitë dhe flet pa përgjegjësi.
Ndërsa sa i përket zëvendësimit të tarifës me reciprocitet, kjo nuk mund të ndodhë, pasi Serbia nuk e njeh Kosovën si shtet”, ka deklaruar Vuçiq, i cili megjithatë, paralajmërimin për heqjen e tarifës nga qeveria e Kurti, e quan lajm të mirë.
Po BE çfarë pozicioni ka në këtë mes?
Sipas analistëve qasja e BE ndryshon nga qasja e SHBA lidhur me dialogun Kosovë-Serbi.
Armend Mujës u shpreh për DW: “SHBA-të përmes Ambasadorit Richard Grenell do të insistoj për një qasje të përshpejtuar të dialogut, ndërsa BE do të insistoj për një qasje më të ngadalshme. Trump do të insistoj për konkludim të shpejtë të bisedimeve para fushatës për zgjedhje presidenciale në nëntor 2020. Dy parime kryesore do të dominojnë qasjen e SHBA-së, shpejtësia dhe një perceptim që zhvillimi ekonomik ndihmon uljen e tensioneve mes vendeve. Ndërsa, BE ende nuk ka një qasje të unisuar”, thotë Armend Muja, duke rikujtuar me herët ndërmjetësimin e dialogut Kosovë-Serbi, nga ish-shefja e diplomacisë evropiane Federika Mogherini dhe me vonë përmes procesit të Berlinit të inicuar nga Presidenti francez dhe kancelarja gjermane Angela Merkel.
Në këto kushte nuk mund të thuhet me siguri se si mund të shkojë marrëveshja mes dy shteteve, por angazhimi i SHBA dhe Kosovës është shumë më i madh se pala tjetër.
