Shumë biznese në Tiranë po përballen me paqartësi dhe penalizime të papritura për detyrimet ndaj Bashkisë, pas rishikimit të kufirit të xhiros për taksat vendore. Kufiri që më parë ishte “0-2 milionë lekë” është ndryshuar në “2-8 milionë lekë”, duke sjellë automatikisht rritje të tarifave të pastrimit dhe infrastrukturës arsimore.
Drejtoria Rajonale e Tatimeve, bazuar në të dhënat e vitit 2024, ka kategorizuar automatikisht bizneset sipas xhiros së vitit të kaluar. Për shembull, një subjekt që më parë paguante 4 mijë lekë në vit për pastrimin, tani paguan 11.500 lekë. Tarifa për infrastrukturën arsimore është rritur nga 2.500 në 4.000 lekë.
Problemi më i madh që ngrenë bizneset është mungesa e transparencës. Ato kanë marrë dy fatura të ndryshme për të njëjtën periudhë, një në mars dhe një tjetër në maj, pa shpjegim nëse bëhet fjalë për detyrime të reja apo rivlerësime të të ardhurave të mëparshme. Në disa raste, fatura e dytë përfshin edhe gjoba e kamatëvonesa.
Për më tepër, asnjë nga këto fatura nuk jep informacion të qartë se për cilën periudhë janë llogaritur shumave dhe nëse bëhet fjalë për detyrime shtesë apo rivlerësim të detyrimeve të paguara më parë.
Bizneset kërkojnë sqarim nga Drejtoria e Taksave Vendore, por në sportele apo përmes postës elektronike nuk marrin përgjigje. Edhe për kërkesat për vërtetim të të ardhurave për vitin 2024, nuk ka pasur kthim përgjigjeje, ndërsa procedurat administrative konsiderohen të njëanshme dhe nuk marrin parasysh uljen reale të xhiros në disa raste.
Drejtoria e Taksave Vendore nuk iu përgjigj as interesimit të medias ‘Monitor’ për të sqaruar situatën, ndërkohë që bizneset vazhdojnë të përballen me kërkesa të paqarta për pagesa.
Ligji “Për procedurat tatimore” përcakton që të ardhurat vetëdeklarohen përmes faturave në sistemin qendror tatimor, por Drejtoria e Taksave Vendore kërkon një deklarim shtesë brenda 15 ditësh për çdo ndryshim xhiroje, pa dhënë udhëzime konkrete për mënyrën e raportimit.
Ekspertët e kontabilitetit dhe juristët tatimorë theksojnë se aplikimi i gjobave dhe kamatvonesave për vonesë në deklarim është i padrejtë, pasi barra bie mbi subjektet për një procedurë të paqartë. Ata kërkojnë një harmonizim të sistemit të tatim-taksave vendore me ligjin “Për tatimin mbi të ardhurat”.
Në fund të vitit 2024, shumë biznese denoncuan gjithashtu bllokim të padrejtë të llogarive bankare nga Bashkia, pa u njoftuar për detyrimet shtesë që rezultuan nga rritja e çmimit të referencës për taksën e ndërtimit.
