Agron Malaj ka orkestruar një perandori tenderash në Bashkinë Mat që nga momenti i parë i marrjes së detyrës. Ish-gardisti që qëlloi me armë ndaj protestuesve më 21 janar, sot shpërndan me dorë të lirë miliona euro në tendera që mbajnë gjurmët e korrupsionit.
Vetëm këtë javë, ai i ka dhënë kompanisë “Salillari” një kontratë 3.6 miliardë lekë për asfaltimin e rrugëve në pesë njësi administrative të Burrelit. Skualifikimi i ofertës konkurruese që ishte 1.4 miliardë lekë më e ulët ka ndezur sërish debatin për praktikat korruptive në këtë bashki. Arsyeja e skualifikimit? Një detaj teknik – mungesa e noterizimit të një marrëveshje laboratorike.
“ASI INVEST” dhe “DENOLT”, dy kompani që duket se kanë fituar “çelësat” e arkës së Bashkisë Mat, kanë marrë muajin e kaluar edhe tenderin 360 milionë lekë për lyerjen e thjeshtë të Pallatit të Kulturës. Fondi marramendës për një punë kaq të vogël ka bërë që Open Data Albania ta klasifikojë këtë tender me risk të lartë korrupsioni.
Por historia e tenderave të dyshimtë në Mat nuk mbaron këtu. Kompania “GENERAL PLUS” e Fatos Brajës fitoi 13 milionë lekë për blerjen e materialeve të sistemit vaditës në mes të dimrit. E njëjta kompani ka fituar edhe tre tendera të tjerë nga Bashkia Tiranë kohët e fundit.
Hidrocentralet dhe Hotelet
Bizneset e familjes Malaj shtrihen nga malet e Matit deri në bregdetin e Dhërmiut. Vëllai i kryebashkiakut, Fatos Malaj, ka marrë leje për ndërtimin e dy hidrocentraleve në zonën e Madheshit, pavarësisht protestave të banorëve për dëmin mjedisor. Sipas kallëzimit në SPAK nga avokatja Adriana Kalaja, Agron Malaj ka përdorur pozicionin e tij për të favorizuar vëllain në këto projekte.
Por hidrocentralet janë vetëm një pjesë e perandorisë së vëllezërve Malaj. Ata dyshohen se janë pronarë faktikë të hotelit luksoz “La Brisa” në Dhërmi, një pronë që ndahet me kryebashkiakun e Tiranës, Erion Veliaj. Kallëzimi për këtë çështje u bë në SPAK që në dhjetor 2019, por pesë vjet më vonë ende nuk ka një përgjigje nga drejtësia.
83 Milionë për një Qendër Rinore
Një tjetër tender që ka tërhequr vëmendjen është ai 83 milionë lekësh për rinovimin e një qendre rinore në Mat. Procesi zgjati vetëm 11 ditë dhe përfundoi me fitoren e bashkimit të operatorëve “REDI-MAT” dhe “NDREGJONI”, pa konkurrencë reale.
Të dhëna nga KLSH
Kontrolli i Lartë i Shtetit ka zbuluar një model sistematik parregullsish në prokurimet e Bashkisë Mat. Nga gjashtë tendera të audituar në 2022, me vlerë totale 255,812,996 lekë, pesë kishin shkelje në kriteret e aplikuara. Në katër raste, fituesit nuk plotësonin as kriteret bazë të tenderit.
Rrjeti i Bizneseve Familjare
Pesë kompani të lidhura direkt me vëllain e kryebashkiakut, Fatos Malaj, kanë përfituar rregullisht nga kontratat publike. “La Brisa” sh.p.k është vetëm një prej tyre. Kompanitë e tjera të familjes Malaj kanë fituar tendera në fusha të ndryshme, nga ndërtimi deri tek shërbimet.
Projektet e Pafunduara
Ndërkohë që milionat rrjedhin drejt kompanive të lidhura me pushtetin, shumë projekte thelbësore në Mat mbeten të pafunduara. Fëmijët e fshatit Frankth vazhdojnë të ecin gjashtë orë në ditë për të shkuar në shkollë, për shkak të mungesës së infrastrukturës rrugore. Ujësjellësi i premtuar për disa fshatra mbetet në letër, pavarësisht fondeve të akorduara.
SPAK dhe Heshtja
Kallëzimet e fundit në SPAK nga avokatja Kalaja kërkojnë hetim të plotë për pasurinë e Malajt dhe përfshirjen e tij në grup të strukturuar kriminal. Pyetjet drejtuar SPAK-ut përfshijnë jo vetëm hetimin pasuror, por edhe mënyrën se si Malaj ka aksesuar të dhëna personale të denoncuesve të tij.
Hetimet e SPAK në tetor 2024 për favorizimin e kompanive familjare në kontratat publike duket se kanë ngelur në sirtar. Ndërkohë, tenderat e dyshimtë vazhdojnë të jepen me ritme të shpejta, duke thelluar hendekun mes elitës politike dhe banorëve të varfër të Matit.
Pasuria në Rritje
Pavarësisht pagës modeste të kryebashkiakut, pasuria e familjes Malaj ka pësuar një rritje të pakontrolluar. Nga hotelet luksoze në bregdet tek hidrocentralet në male, portfolio e bizneseve të familjes zgjerohet çdo vit, ndërsa Mat mbetet një nga zonat më të varfra të vendit.
Sot, Mati është shndërruar në një territor ku tenderat ndahen si plaçkë lufte, ku kompanitë e lidhura me pushtetin mbretërojnë dhe ku milionat e taksapaguesve rrjedhin në xhepa privatë. Ndërsa vëllezërit Malaj zgjerojnë perandorinë e tyre të biznesit, banorët e Matit presin ende për shërbimet më bazike.
