Në sallën plot me politikanë, artistë dhe fytyra të njohura të Tiranës, 10 vjetori i fondacionit “Fundjavë Ndryshe” u shndërrua në skenën perfekte për një histori afërsie politike. Edi Rama në skenë, Arbër Hajdari pranë tij, shikime mirënjohjeje, fjalime për shpresën dhe disiplinën. Kryeministri e quajti fondacionin “një palestër shprese dhe trajner disipline”, ndërsa vetë Arbri dukej si nxënësi i preferuar, i vendosur në krah të “shefit”. Por çfarë fshihet pas këtyre syve të dashuruar me pushtetin, cilat interesa, cilat prona, cilat afera?
Publikut i tregohet fytyra e butë e fondacionit, video me familje në nevojë, fëmijë që marrin ndihma, histori prekëse. Por në prapaskenë, përmes vendimeve të Këshillit të Ministrave, i njëjti shtet që i mbush xhepat e oligarkëve i ka servirur Arbër Hajdarit tre prona gjigante publike me tarifën simbolike “Shqipëria 1 euro”.
Më 13 mars 2019, qeveria miratoi kontratën e qirasë 1 euro për një truall dhe objekt në Brar të Tiranës me sipërfaqe totale 43 169 metra katrorë.
Më 29 korrik 2020, një tjetër vendim lejon shembjen e katër objekteve që ndodhen po në Brar, në mënyrë që e gjithë zona t’i kalojë në administrim fondacionit “Fundjavë Ndryshe”.
Më 17 prill 2024, kur një ish repart ushtarak, depo nr. 5011 në Brar, me 16 214 metra katrorë truall dhe 3 138 metra katrorë ndërtime, i jepet sërish Arbër Hajdarit për 20 vjet, sërish në kuadër të programit “Shqipëria 1 euro”.
Së fundmi, qeveria i ka dorëzuar edhe disa dhjetëra hektarë tokë në fshatin Ferraj, që gojët e liga thonë se janë toka pronarësh që komunistët ia kanë marrë me reformën agrare
Nëse sheh vetëm ekranet, Arbër Hajdari shfaqet si “djali i mirë” që bën sevap. Por nëse ndjek hallkat e familjes dhe të interesave, del një tablo shumë më e ndërlikuar. Babai i tij, Shkëlqim Hajdari, është ish kryetar i Prokurorisë së Apelit, ish anëtar i Këshillit të Prokurorisë, sot Inspektor i Përgjithshëm i Republikës, në një post të lartë të dhënë nga Edi Rama. Jo vetëm kaq, por i angazhuar edhe në fushata elektorale dhe i pranishëm publikisht sa herë duhet mbrojtur kryeministri në tema delikate.
Kur shpërtheu debati për marrëveshjen e ardhshme detare me Greqinë, Shkëlqim Hajdari u hodh në mbrojtje të Ramës duke thënë se ai nuk tradhton interesat kombëtare dhe duke e veshur kreun e qeverisë me kostumin e patriotit që “nuk do t’i zhgënjente paraardhësit e tij nga Vunoi”. Nuk ishte as ekspert i së drejtës detare, as negociator, por ishte njeriu i duhur për t’i bërë jehonë kryeministrit në media dhe rrjete sociale. Babai mbron shefin, shefi firmos vendimet që i japin të birit prona shtetërore me 1 euro. Rrethi mbyllet bukur.
Por familja Hajdari nuk ndalet këtu. Nga ana tjetër qëndron vjehrri i Arbër Hajdarit, biznesmeni nga Kosova, Blerim Devolli. Bashkë me vëllain e tij, Shkëlqimin, ai kontrollon “Devolli Group”, një nga grupet më të fuqishme të biznesit në Kosovë dhe rajon, me interesa në ushqim, pije, telekom, media e më tej. Pra, kur Arbri shfaqet në skenë pranë Ramës, është edhe hallkë familjare që lidh kryeministrin me oligarkët e Kosovës, ndërkohë që të dy palët kanë përfituar nga shteti shqiptar.
Një nga shembujt më të qartë për mënyrën si pushteti në Tiranë i shtron rrugën Devollëve është historia e akcizës së birrës. Që prej 1 janarit 2023, akciza për birrën shqiptare u dyfishua, duke e trajtuar si produkt të importit. Shoqatat e prodhuesve vendas paralajmëruan falimentime, ulje prodhimi me rreth 7 për qind dhe theksuan se niveli i akcizës në Shqipëri është katër herë mbi minimumin që rekomandon direktiva evropiane.
Megjithatë, ligji u miratua me kartonat e mazhorancës. Rezultati i prekshëm në treg ishte favorizimi i birrës “Peja”, produkt i Devolli Group, e cila tashmë paguan të njëjtën akcizë me birrat shqiptare, duke iu hequr këtyre të fundit avantazhin e deritanishëm. Një ligj që prodhuesit vendas e quajnë klientelist, por që në praktikë përkthehet në fitime për vjehrrin e Arbër Hajdarit dhe shtrirje më të fortë në tregun shqiptar.
Devollët nuk mjaftohen me mallra dhe akciza. Ata kanë hyrë thellë edhe në media.
Televizioni “ABC News” ndryshoi pronar, ndryshoi fytyrë dhe linjë editoriale. Pas ardhjes së Devollëve në prapaskenë, u larguan një sërë gazetarësh dhe emisionesh kritike, programe si “Log”, formate investigative dhe autorë që nuk përputheshin me vijën e re të ekranit.
Raporti i Departamentit të Shtetit në vitin 2023 vuri në dukje se pas ndryshimit të pronësisë, programe të drejtuara nga gazetarë kritikë ndaj qeverisë u mbyllën dhe ata u larguan nga stacioni. Sot “ABC News” është një nga zërat më të butë me qeverinë, ndërsa në krye të kanalit qëndrojnë figura të afërta me pushtetin. Në këtë histori futet edhe Baton Haxhiu, mik i vjetër i Ramës, i cili shfaqet si njeri i marketingut pranë kompanive të Devollëve, duke i bërë edhe më të dukshme fijet mes politikës, biznesit dhe ekranit.
Skemat nuk ndalen tek birra dhe televizioni.
“Kosmonte Foods”, kompani e lidhur me orbitën e Devollëve, është kapur nga Kontrolli i Lartë i Shtetit duke futur në Shqipëri 45 tonë yndyrë vegjetale që shitej si gjalp. Sipas KLSH, certifikata e produktit nuk ishte e përkthyer në shqip, procedurat ligjore nuk ishin respektuar dhe, në vend që sasia të ndalohej dhe asgjësohej, Autoriteti Kombëtar i Ushqimit lejoi ri-etiketimin dhe daljen e tij në treg.
Pra, në një vend ku biznese të vogla mbyllen për një etiketë të gabuar, një kompani e lidhur me “investitorë strategjikë” ka luksin të luajë me shëndetin e konsumatorit dhe të dalë nga situata me një letër të re mbi ambalazh.
Në mes të kësaj torte shumëkatshe me shtet, oligarkë, media dhe ligje të qepura me porosi, qëndron Arbër Hajdari, djalë i një zyrtari të lartë të emëruar nga Rama dhe dhëndër i një oligarku që përfiton ligje, tokë, koncesione dhe ekrane. Në sipërfaqe, ai shfaqet si fytyra humanitare e pushtetit, njeriu që shpërndan pako ushqimesh dhe thirrje për solidaritet. Në prapaskenë, fondacioni i tij përfiton prona shtetërore, ndërsa rrjeti familjar e lidh ngushtë me një qeveri që ka zgjedhur të favorizojë Devollët në birrë, në miell, në media…
Shikimi i “dashurisë” i Hajdarit drejtuar Ramës gjatë eventit, është fotografia e një aleance ku mirënjohja, dhuratat shtetërore dhe interesat e mëdha ekonomike pleksen në të njëjtën kornizë.
